Xay d?ng n?n t?ng c?ng ngh? Ecommerce t?i TIKI

N?n t?ng — platform, là m?t t? ???c s? d?ng r?ng r?i trong nhi?u ng? c?nh khác nhau. T? c?ng ngh?, t?i kinh doanh, Uber, Airbnb, Operating System, Database… t?t c? chúng ??u ???c coi là các n?n t?ng. ?i?m chung c?a chúng là nó m? ra các kh?ng gian, cung c?p các ?i?u ki?n ?? trên ?ó các ??i t??ng có th? t? v?n ??ng và phát tri?n kh?ng ng?ng. N?n t?ng ch? ??a ra các quy ??nh, cách th?c ho?t ??ng chung nh?t. N?n t?ng có chi?u sau, trên n?n t?ng l?i n?y sinh các n?n t?ng m?i t??ng ?ng v?i các quá trình phát tri?n m?i, t?o ra các ?i?u ki?n phát tri?n m?i. N?n t?ng c?ng kh?ng ng?ng thay ??i, chia tách và m? r?ng.

Trong l?nh v?c Ecommerce, c?ng ngh? ?óng vai trò n?n t?ng ??i v?i các ho?t ??ng kinh doanh. Chính internet và cu?c cách m?ng s? ?? m? ra m?t cách th?c v?i ho?t ??ng th??ng m?i, bu?n bán ?? có l?ch s? hàng ngàn n?m c?a con ng??i. T? các website th? s? ?? m? r?ng cùng ho?t ??ng kinh doanh thành các h? th?ng ph?c t?p, ?? s? nh? Amazon, Ebay, Taobao… Chúng h?p thành n?n t?ng c?ng ngh? ?? trên ?ó t?t c? các ho?t ??ng bu?n bán di?n ra, sinh s?i n?y n? kh?ng ng?ng.

Các n?n t?ng c?ng ngh? cho Ecommerce c?ng ti?n hoá, m? r?ng kh?ng ng?ng v? c? chi?u sau và chi?u r?ng. Chi?u r?ng là s? l??ng các phan h? nghi?p v? n?y n? theo nhu c?u business. T? m?t website v?i t?t c? các ch?c n?ng c?n thi?t cho Ecommerce, chia tách thành v? vàn các system chuyên bi?t cho t?ng nghi?p v?: qu?n ly s?n ph?m, qu?n ly giá, ??n hàng, giao v?n, kho b?i… Chi?u sau là s? phát tri?n nang cao c?a h? t?ng cloud, AWS là m?t ví d? tiêu bi?u, Infrastructure as a Service, Platform as a Service, Software as a Service… ?ó là m?t quá trình ti?n hoá lau dài, g?n li?n v?i l?ch s? phát tri?n c?a Internet và c?ng ngh? th?ng tin.

1.N?n t?ng Magento.

Magento là n?n t?ng c?ng ngh? ??u tiên c?a TIKI. D?a trên nó, TIKI b?t ??u phát tri?n các ho?t ??ng kinh doanh Ecommerce ??u tiên. Kh?i ??u b?ng bán sách, thi?t b? ??c sách nh? Kindle. T? 2010 t?i 2015, Magento là n?n t?ng chính cho t?t c? các ho?t ??ng kinh doanh, v?n hành c?a TIKI. Magento cung c?p ph?n back office ?? nhan viên TIKI có th? ??ng s?n ph?m, v?n hành ??n hàng, ch?m sóc khách hàng, c?ng nh? front end ?? khách hàng TIKI browser, tìm ki?m, xem và mua bán s?n ph?m. Magento có vai trò to l?n trong s? phát tri?n c?a h? th?ng TIKI. Nó giúp TIKI tích ki?m ???c m?t ngu?n l?c l?n v? phát tri?n ph?n m?m, c?ng nh? cung c?p cho TIKI các ki?n th?c, m? hình d? li?u, kinh nghi?m xay d?ng m?t site th??ng m?i ?i?n t?. Model Eav, Cart, Sales Order, Promotion… cách th?c t? ch?c, thi?t k? t? ph?n m?m t?i c? s? d? li?u là các ti?n ?? quan tr?ng ?? ??i ng? Engineers tích lu? phát tri?n cho các giai ?o?n ti?p theo. Khi ?ó Engineering c?a TIKI ch? có t?m 10–20 ng??i cho t?t c? các v? trí.

2. N?n t?ng Talaria — TIKI.VN.

Theo th?i gian, cùng v?i s? t?ng tr??ng c?a TIKI thì l??ng truy c?p, ho?t ??ng v?n hành c?ng t?ng theo. Magento b?t ??u kh?ng ?áp ?ng ???c yêu c?u v? hi?u n?ng, ??c bi?t khi các th?i ?i?m có l??ng truy c?p l?n ??t ng?t.?Talaria?— m?t framework m?i ???c phát tri?n b?t ??u cu?i 2014, t?i ??u 2015 ?? thay th? Magento cho ph?n front office ?? x? ly truy c?p t? khách hàng. T?t các nghi?p v? front office t? browser, xem s?n ph?m, t?i ??t hàng … ??u s? di?n ra trên talaria. Talaria là ch?u ?nh h??ng l?n c?a các thi?t k? c?a magento nh?ng làm ??n gi?n h?n. Các m? hình Eav cho qu?n ly s?n ph?m, Sales Order v?n t??ng ??ng v?i m? hình c?a Magento. V? m?t ki?n trúc, talaria có thay ??i l?n nh?t là s? d?ng MongoDB cho ph?n read side. Talaria kh?ng thay th? hoàn toàn n?n t?ng Magento mà ch? thay th? m?t ph?n các nghi?p v? front office, ph?n l?n t?t c? các nghi?p v? v?n hành back office t? qu?n ly s?n ph?m, ??n hàng, ch?m sóc khách hàng v?n di?n ra trên n?n t?ng Magento. Gi?a hai h? th?ng ph?i có quá trình ??ng b? d? li?u ?? ??m b?o quá trình v?n hành tr?n tru gi?a hai h? th?ng.

Talaria ???c phát tri?n ban ??u t? m?t nhóm nh? ch?a t?i 10 ng??i. Sau 3 n?m, nó ?áp ?ng ???c nhu c?u phát tri?n c?a hàng tr?m engineers, ?áp ?ng s? m? r?ng bùng n? c?a ho?t ??ng kinh doanh c?a TIKI v?i h?n 30 tri?u l??t truy c?p m?i tháng, c?ng nh? tính ph?c t?p c?a nghi?p v? v?n hành khi s? l??ng nhan viên t?ng lên 1300 ng??i cùng hàng ngàn sellers tr?c ti?p, gián ti?p tác ??ng vào h? th?ng.

3. N?n t?ng Logistic.

B?t ??u t? 2013, các ho?t ??ng v?n hành c?a TIKI b?t ??u m? r?ng sang ho?t ??ng qu?n ly v?n hành kho hàng, giao v?n, k? toán. M? hình kinh doanh chính c?a TIKI là bán l?. T?t y?u n?y sinh các nghi?p v? qu?n ly kho hàng, r?i sau ?ó là các ho?t ??ng giao v?n. TIKI b?t ??u ??a tri?n khai h? th?ng ERP d?a trên n?n t?ng Open ERP — Odoo. Trong su?t 5 n?m, h? th?ng v?n hành liên t?c ???c nang c?p m? r?ng, b? sung thêm các h? th?ng v? giao v?n, fulfillment… T?i nay, t? 1 kho hàng, TiKi ?? m? r?ng ra 8 kho hàng trên c? n??c, qu?n ly hàng tri?u ??n v? s?n ph?m m?i n?m, cung c?p các d?ch v? giao v?n ?òi h?i v?n hành ph?c t?p nh? giao hàng 2h.

H? th?ng v?n hành là x??ng s?ng cho toàn b? ho?t ??ng giao v?n c?a TIKI. B?ng cách t? ch?c khéo léo, d?a trên các n?n t?ng m? ngu?n m? k?t h?p v?i các gi?i pháp t? thi?t k? t? ??u, h?n 30 engineers ?? xay d?ng lên toàn b? h? th?ng t? con s? kh?ng. N?n t?ng ?? ch?ng t? ?? t?t qua vi?c ?áp ?ng vi?c m? r?ng ho?t ??ng kinh doanh, thay ??i nang c?p, liên t?c trong 5 n?m qua, t?o nên giá tr? c?nh tranh khác bi?t trong d?ch v? giao hàng c?a TIKI.

4. N?n t?ng Marketplace.

T? cu?i 2016, TIKI b?t ??u chuy?n ??i m? hình kinh doanh t? Retail sang Marketplace. T?i tháng 3/2017, TIKI chính th?c m? c?a sàn th??ng m?i ?i?n t? cho các sellers tham gia kinh doanh trên h? th?ng TIKI. ?ó là m?t s? chuy?n ??i l?n làm thay ??i toàn b? m? hình ho?t ??ng c?a toàn b? h? th?ng TIKI. H? th?ng TIKI kh?ng ch? còn ph?c v? riêng TIKI mà gi? cho phép các sellers bên ngoài v?n hành bán hàng trên sàn th??ng m?i ?i?n t? TIKI. ?i?u này làm cho ho?t ??ng v?n hành, qu?n ly tr? nên r?t ph?c t?p. Các sellers tham gia vào t?t c? các c?ng ?o?n c?a h? th?ng, t? qu?n ly s?n ph?m, v?n hành ??n hàng, giao v?n, t?n kho, t?i thanh toán ??i soát tài chính, c?ng n?. Trong 2018, s? s?n ph?m trên TIKI t?ng g?p h?n 5 l?n t? g?n 200k s?n ph?m, lên 1 tri?u s?n ph?m, v?i h?n 90% s?n ph?m c?a các sellers.

S? bùng n? v? m?t nghi?p v?, d?n t?i vi?c toàn b? n?n t?ng c?a TIKI ph?i thay ??i. Nó c?ng ?ánh d?u quá trình chuy?n ??i l?n ti?p theo, khi n?n t?ng TIKI ti?p t?c ???c chia tách nh? thành các n?n t?ng chuyên bi?t h?n theo m? hình Service Oriented: nh? Seller Service — qu?n ly nghi?p v? sellers, Catalog Management System — qu?n ly nghi?p v? s?n ph?m, Order Management System — qu?n ly nghi?p v? v?n hành ??n hàng và hàng ch?c service nghi?p v? khác… S? chia tách này c?ng là nét n?i b?t c?a t?t c? các h? th?ng Ecommerce trên th? gi?i. Nó ?áp ?ng các t?c ?? m? r?ng c?a ho?t ??ng kinh doanh, khi mà m?i m?ng v?n hành n? ra ??u ?òi h?i r?t cao v? tính chuyên bi?t c?a h? th?ng.

5. N?n t?ng Tích H?p.

S? m? r?ng c?a h? th?ng làm phát sinh hàng tr?m service, v?i hàng ngàn ch?c n?ng ho?t ??ng. Vi?c trao ??i và tích h?p d? li?u gi?a các h? th?ng là t?i quan tr?ng ?? ??m b?o toàn b? h? th?ng TIKI v?n hành ???c. D? li?u c?n ??m b?o tính chính xác xuyên su?t t? front office t?i back office, t? s?n ph?m t?i ??n hàng, giao v?n và tài chính, k? toán…

Các gi?i pháp tích h?p ?? ???c TIKI tri?n khai t? r?t s?m, d?a trên các c?ng ngh? nh? RabbitMQ, ActiveMQ, nh?ng g?p nhi?u h?n ch? v? tính ?n ??nh, b?o trì. T? gi?a 2017, TIKI b?t ??u tri?n khai r?ng gi?i pháp tích h?p d?a trên Kafka và c? ch? capture data change d?a trên binary log c?a MySQL, trigger — notify c?a Postgresql. Hàng ch?c tri?u thay ??i d? li?u m?i ngày trên toàn h? th?ng ???c streaming real time lên Kafka. Kafka tr? thành m?t message bus — trung chuy?n d? li?u gi?a các h? th?ng khác nhau, t?o r các ph??ng th?c phát tri?n ?ng d?ng m?i ?a d?ng, linh ho?t, m? r?ng h? th?ng d? dàng.

6. N?n t?ng Data.

Data là c? s? ?? ra các quy?t ??nh cho m?i ho?t ??ng trong kinh doanh. Nhu c?u báo cáo ?a d?ng ???c t?ng h?p t? m?i ngu?n d? li?u có th? có trong h? th?ng. ??i t??ng ng??i dùng bao g?m t? các c?p v?n hành th?p nh?t t?i các c?p giám ??c cao nh?t. Tính chính xác, s? ?a d?ng, t?c ?? c?p nh?t c?a d? li?u là các ?òi h?i c?a h? th?ng báo cáo.

Các ho?t ??ng xay d?ng data warehouse c?a TIKI b?t ??u t? kho?ng 2015–2016. Nh?ng h? th?ng báo cáo kh?ng ?áp ?? nhu c?u c?a kinh doanh, c?ng nh? kh?ng ?? ?n ??nh khi l??ng d? li?u t?ng tr??ng bùng n?. Giai ?o?n n?a ??u 2017, vi?c báo cáo g?n nh? kh?ng ho?ng, các phòng ban kinh doanh ph?i request access tr?c ti?p transaction database ?? t? làm báo cáo, các h? th?ng dashboard liên t?c b? gián ?o?n, kh?ng ?n ??nh.

B?t ??u t? cu?i 2017 t?i ??u 2018, các d? li?u d?n ???c t?p trung l?i ??a vào data warehouse, s? d?ng n?n t?ng cloud Google Big Query. Cùng v?i n?n t?ng tích h?p d?a trên Kafka, vi?c tích h?p data gi?a các transactional database và data warehouse ??t ???c m?c ?? near real time. Các báo cáo v? v?n hành kinh doanh tr??c ?ay m?t nhi?u gi?, th?m chí n?a ngày ?? t?ng h?p, thì nay ?? có th? ???c c?p nh?t trong vòng 10 phút. Data ???c visualize d? dàng, giúp các b? ph?n kinh doanh ? t?t c? các c?p nhanh chóng n?m b?t tình hình, ra quy?t ??nh k?p th?i. C?ng nh? xay d?ng ???c các d?ch v? giá tr? gia t?ng nh? CRM, Marketing Optimization…Data là c? s? ?? ra các quy?t ??nh cho m?i ho?t ??ng trong kinh doanh. Nhu c?u báo cáo ?a d?ng ???c t?ng h?p t? m?i ngu?n d? li?u có th? có trong h? th?ng. ??i t??ng ng??i dùng bao g?m t? các c?p v?n hành th?p nh?t t?i các c?p giám ??c cao nh?t. Tính chính xác, s? ?a d?ng, t?c ?? c?p nh?t c?a d? li?u là các ?òi h?i c?a h? th?ng báo cáo.

Các ho?t ??ng xay d?ng data warehouse c?a TIKI b?t ??u t? kho?ng 2015–2016. Nh?ng h? th?ng báo cáo kh?ng ?áp ?? nhu c?u c?a kinh doanh, c?ng nh? kh?ng ?? ?n ??nh khi l??ng d? li?u t?ng tr??ng bùng n?. Giai ?o?n n?a ??u 2017, vi?c báo cáo g?n nh? kh?ng ho?ng, các phòng ban kinh doanh ph?i request access tr?c ti?p transaction database ?? t? làm báo cáo, các h? th?ng dashboard liên t?c b? gián ?o?n, kh?ng ?n ??nh.

B?t ??u t? cu?i 2017 t?i ??u 2018, các d? li?u d?n ???c t?p trung l?i ??a vào data warehouse, s? d?ng n?n t?ng cloud Google Big Query. Cùng v?i n?n t?ng tích h?p d?a trên Kafka, vi?c tích h?p data gi?a các transactional database và data warehouse ??t ???c m?c ?? near real time. Các báo cáo v? v?n hành kinh doanh tr??c ?ay m?t nhi?u gi?, th?m chí n?a ngày ?? t?ng h?p, thì nay ?? có th? ???c c?p nh?t trong vòng 10 phút. Data ???c visualize d? dàng, giúp các b? ph?n kinh doanh ? t?t c? các c?p nhanh chóng n?m b?t tình hình, ra quy?t ??nh k?p th?i. C?ng nh? xay d?ng ???c các d?ch v? giá tr? gia t?ng nh? CRM, Marketing Optimization…

7. N?n t?ng DevOps.

V?i h?n 100 engineers, hàng tr?m service và hàng ngàn server applications… DevOps có vai trò v? cùng to l?n ??m b?o quá trình xay d?ng phát tri?n ph?n m?m c?a TIKI. T?i TIKI, m? ngu?n c?a các h? th?ng ???c qu?n ly t?p trung s? d?ng GitHub, s? d?ng Jenkin, docker, kubernetes, rancher cho deployment và management. T?i b?t c? th?i ?i?m nào, b?t c? service nào c?ng có th? tích h?p và tri?n khai m? ngu?n trên các m?i tr??ng t? UAT t?i Production. ?i?u này có y ngh?a to l?n, ??m b?o t?c ?? phát tri?n, release tính n?ng c?a t?t c? các team.

8. N?n t?ng Infrastructure.

?ay là n?n t?ng c?a n?n t?ng ??m b?o cung c?p ??y ?? tài nguyên tính toán cho toàn b? t?t c? các system c?a TIKI. V?i hàng tr?m service, hàng ngàn server application, l?u tr? và x? ly hàng tr?m TB d? li?u m?i ngày. T? m?t vài server ban ??u, hi?n TIKI ?? t?ng b??c xay d?ng h? t?ng cho l?u tr?, database, ?o hoá v?i chi phí t?i ?u, ?áp ?ng l??ng truy c?p l?n ??c bi?t các mùa mua s?m l?n cu?i n?m. Xay d?ng h? t?ng cho h? th?ng Ecommerce v? cùng ph?c t?p, vì tính ch?t ??c thù ?òi h?i cao v? ?? ?n ??nh, tính nh?t quán c?a d? li?u nh?ng v?n ph?i ?áp ?ng hi?u n?ng cao, v?i l??ng truy c?p l?n. ??c bi?t ph?i ?áp ?ng tính “co gi?n” l?n, do l??ng truy c?p t?ng cao b?t th??ng khó d? ?oán c?a ho?t ??ng mua s?m.

V?i quá trình 8 n?m phát tri?n, n?n t?ng c?ng ngh? c?a TIKI t?ng b??c thay ??i, phát tri?n, m? r?ng kh?ng ng?ng ?? ?áp ?ng nhu c?u kinh doanh. ?ó là quá trình “ti?n hoá” lau dài, v?i s? ?óng góp trí tu? c?a hàng tr?m Engineer trong nhi?u n?m. T?ng b??c hình hài c?a m?t h? th?ng Ecommerce l?n d?n ???c hình thành cùng v?i s? tr??ng thành v? m?t c?ng ngh? c?a ??i ng? Engineer. Bài h?c l?n nh?t c?a TIKI là s? v?n d?ng khéo léo các n?n t?ng m? ngu?n m? nh? Magento, Odoo, cùng cách th?c phát tri?n ph?n m?m linh ho?t, hi?u qu? ?? s? d?ng m?t ngu?n l?c nh? phát tri?n d?n h? th?ng theo cùng t?c ?? phát tri?n kinh doanh.

Các n?n t?ng v?n kh?ng ng?ng thay ??i, nhi?u n?n t?ng s? bi?n m?t (nh? Magento trong 2019), chuy?n ??i, chia tách hay hình thành các n?n t?ng m?i. ?ó là m?t quá trình kh?ng bao gi? d?ng l?i. V?i t?c ?? t?ng tr??ng doanh s? lên ??n vài tr?m ph?n tr?m m?i n?m, n?n t?ng c?ng ngh? ch?u m?t áp l?c chuy?n ??i c?c l?n ?? ?áp ?ng các yêu c?u t?ng tr??ng c?a kinh doanh, nh?ng ??ng th?i v?n ph?i ??m b?o tính ?n ??nh. Thách th?c l?n nh?t v?i vi?c xay d?ng n?n t?ng c?ng ngh? ? TIKI là ph?i can b?ng ???c gi?a t?m nhìn xa và t?c ?? phát tri?n. T?c ?? t?ng tr??ng nhanh ?òi h?i m?i tính toán phát tri?n ph?i ?? t?t ?? kh?ng ch? theo k?p mà còn kh?ng s?m b? lo?i b?, xay m?i m?t cách t?n kém. Nó th?c s? r?t thách th?c, nh?ng ph?i v??t qua ???c!