Wyniki prze?adunków w polskich portach morskich w pierwszej po?owie 2024 roku

Wyniki dzia?alno?ci polskich portów morskich w ?pierwszej po?owie 2024 roku

??czne prze?adunki portów polskich w pierwszym pó?roczu 2024 roku wynios?y 67,75 mln ton ?adunków i by?y o 8,65% mniejsze ni? w analogicznym okresie 2023 roku.

We wszystkich analizowanych portach zaobserwowano zmniejszenie prze?adunków. Najwi?kszym spadkiem charakteryzowa? si? Port Szczecin-?winouj?cie, w którym odnotowano o 2,17 mln ton ?adunków mniej ni? w analogicznym okresie 2023 roku, z czego 1,23 mln ton przypada?o na spadek w jednej grupie ?adunkowej - w?gla i koksu. Ta kategoria ?adunków mia?a wp?yw równie? na wyniki pozosta?ych portów. W Porcie Gdańsk spadek ??cznych prze?adunków si?gn?? 7,68%, a w Porcie Gdynia 7,24%. ?

W polskich portach morskich? wzrosty prze?adunków mia?y miejsce w nast?puj?cych grupach ?adunkowych: zbo?e (+2,53%), drobnica (+2,96%) oraz paliwa p?ynne (+4,99%). Natomiast spadki wyst?pi?y we wszystkich pozosta?ych kategoriach: w?giel (-63,46%), rudy (-50,62%), inne masowe (-8,03%) oraz drewno (-19,57%).

Od stycznia do czerwca 2024 roku ??cznie porty polskie prze?adowa?y 25?476 tys. ton paliw p?ynnych, co by?o wynikiem o 4,99% wi?kszym ni? w pierwszym pó?roczu 2023 roku. W najwi?kszym porcie paliwowym w Polsce, Porcie Gdańsk, prze?adunki zwi?kszy?y si? o 9,64% do 20,12 mln ton. Najwi?ksze wolumeny paliw obs?ugiwane s? przez terminal Naftoport. Ubieg?y rok po raz kolejny zakończono z najwy?szym wynikiem w historii terminalu, a pierwsza po?owa bie??cego roku pozostaje w pozytywnej tendencji. Wzrost prze?adunków przyczyni? si? do zwi?kszenia potrzeb inwestycyjnych w terminalu – na pocz?tku roku podpisana zosta?a umowa na wykonanie dokumentacji projektowej dla projektu rozbudowy terminalu o nowe g??bokowodne stanowisko. Dzi?ki rozbudowie o tzw. stanowisko ?W”, zwi?ksz? si? mo?liwo?ci technologiczne terminalu o oko?o 9 mln ton rocznie. Do wzrostu prze?adunków w grupie paliw przyczyni?o si? mi?dzy innymi wprowadzenie sankcji na import ropy naftowej (5 grudnia 2022 roku) i produktów ropy naftowej (5 luty 2023 roku) drog? morsk? z Rosji. Pocz?tek 2024 roku oznacza? tak?e wprowadzenie sankcji na LPG oraz LNG. Wprowadzenie sankcji na pierwszy z nich stanowi? mo?e wyzwanie logistyczne dla polskich importerów, którzy znacz?c? cz??? paliwa pozyskiwali od rosyjskich dostawców. Dotychczas surowiec z Rosji trafia? do Polski kolej? – dywersyfikacja kierunków dostaw mo?e by? okazj? do wzmocnienia roli morskich terminali w zapewnieniu bezpieczeństwa energetycznego Polski.

W pierwszej po?owie 2024 roku zauwa?alny jest du?y spadek w prze?adunkach w?gla. ??czna ilo?? w?gla i?koksu obs?u?ona w polskich portach w pierwszej po?owie bie??cego roku wynios?a 4?448,4 tys. ton czyli o 63,46% mniej ni? w pierwszym pó?roczu ubieg?ego roku. W Porcie Gdańsk prze?adunki w tej grupie spad?y o 61,1%, w Porcie Szczecin-?winouj?cie o 66,51%, a w Gdyni o 70,95% w porównaniu z pierwszym pó?roczem 2023 roku. Taki wynik polskich portów stanowi powrót do warto?ci notowanych w latach 2020-2021, przed wybuchem wojny w Ukrainie w lutym 2022 roku, kiedy prze?adunki w?gla w pierwszym pó?roczu wynosi?y kolejno 4,5 mln ton i 5,0?mln. Zwi?kszone dostawy w?gla w latach 2022-2023 zwi?zane by?y z obran? polityk? dywersyfikacji kierunków importu w?gla i wprowadzonymi sankcjami. Jednak?e z uwagi na problemy z rozporz?dzeniem nadwy?ek importowanego w?gla na pocz?tku kwietnia 2024 roku nowoutworzone Ministerstwo Przemys?u wyda?o zakaz importu w?gla z zagranicy przez spó?ki z udzia?em Skarbu Państwa. Dodatkow?, wspó?istniej?c? przyczyn? blokady importu by?a równie? ch?? wsparcia polskiego górnictwa, mierz?cego si? z problemem zalegania krajowego surowca przy kopalniach. Z uwagi na rosn?ce koszty wynagrodzeń oraz nisk? wydajno?? produkcji (równie? z uwagi na warunki geologiczne), polski surowiec staje si? niekonkurencyjny wzgl?dem tańszego w?gla z importu.

W kategorii zbo?a zauwa?alne jest utrzymanie wysokich wolumenów (+2,53%), które by?y notowane w analogicznym okresie roku ubieg?ego. Cho? najwi?ksze przyrosty w porównaniu z ubieg?orocznym pierwszym pó?roczem odnotowa? Port Gdańsk (+10,33%), to niezmiennie g?ównym portem zbo?owym Polski jest Port Gdynia, b?d?cy tak?e liderem po?ród portów ba?tyckich. Pierwsze sze?? miesi?cy w gdyńskich terminalach w kategorii zbo?e zakończono z wynikiem 3,3 mln ton. Jedynym portem ze zmniejszonymi wolumenami w tej grupie ?adunkowej jest Port Szczecin-?winouj?cie, w którym spadek wynosi? -1,66% (-19,9 tys. ton).

Spadek obrotów odnotowany zosta? w grupie inne masowe. Prze?adunki w analizowanej grupie ?adunkowej wynios?y 3?787,8 tys. ton (-8,03%). ?aden z portów nie zanotowa? wzrostu prze?adunków. Najmniejszy spadek obserwowano w Porcie Gdynia, i wynosi? on -3,9% w stosunku do analogicznego okresu 2023 roku.

Pierwsze pó?rocze 2024 to tak?e ponowne os?abienie prze?adunków rudy. W ci?gu sze?ciu miesi?cy polskie porty prze?adowa?y 425,4 tys. ton rud, co stanowi wynik o 50,62% ni?szy od wyniku z 2023 roku. Obs?ug? tej grupy ?adunkowej zajmuje si? g?ównie Port Szczecin-?winouj?cie. Popraw? wyników w grupie ?adunków masowych suchych, w tym rudy, mo?e wró?y? zakończona w maju modernizacja Nabrze?a Chorzowskiego w Porcie Szczecin. Nabrze?e z now? g??boko?ci? techniczn? 12,5 m umo?liwi obs?ug? wi?kszych masowców przywo??cych jednorazowo nawet 55 tys. ton ?adunku.

Prze?adunki drewna w pierwszym pó?roczu 2024 roku w porównaniu do analogicznego okresu ubieg?ego roku spad?y o 19,57% do poziomu 268,1 tys. ton. W 2023 roku prze?adunek wynosi? 333,1 tys. ton, a w 2022 – 796,5 tys. ton. Pierwsze pó?rocze 2022 stanowi jednak bardzo wysok? baz?, poniewa? prze?adowano wówczas rekordowe wolumeny drewna.

W okresie styczeń-czerwiec 2024 roku porty polskie prze?adowa?y ??cznie 27?343,6 tys. ton drobnicy, co stanowi wzrost o 2,96% w stosunku do pierwszego pó?rocza 2023 roku. Poprawy wyniku nie odnotowa? jednak Port Szczecin-?winouj?cie, w którym w dalszym ci?gu obserwowane s? spadki w przypadku drobnicy promowej i ro-ro (-5,0%). Spadków w prze?adunkach w tej grupie nie poprawi?o nawet otwarte na pocz?tku kwietnia nowe po??czenie promowe do Malm?, oferowane przez Finnlines, obs?ugiwane na nabrze?ach Euro Terminalu w ?winouj?ciu.

Kontenery

W ubieg?ym pó?roczu wszystkie porty polskie prze?adowa?y ??cznie 1?557 603 TEU (+8,28%), czyli o niemal 120 tys. TEU wi?cej w porównaniu z okresem styczeń-czerwiec 2023 roku. Jedynym portem ze zmniejszonym obrotem w obs?udze kontenerów w pierwszym pó?roczu 2024 by? Port Szczecin-?winouj?cie. Wynik o 6,87% ni?szy od ubieg?orocznego oznacza? 2,5 tys. TEU mniej. W tej kategorii prym niezmiennie wiedzie Port Gdańsk i terminal Baltic Hub – w okresie pierwszych sze?ciu miesi?cy obs?u?ono tam ponad 1 mln TEU, co w historii portu stanowi drugi z kolei rekordowy wynik za pierwsze pó?rocze. Bardzo dobry wynik terminalu Baltic Hub wskazuje na zasadno?? obecnie prowadzonej inwestycji – na terenie terminalu Baltic Hub post?puj? prace budowlane zwi?zane z utworzeniem nowego, trzeciego terminalu kontenerowego.

W Porcie Gdynia najwi?kszy wzrost procentowy odnotowa? OT Port Gdynia (+26,2% r/r), jednak wci?? wolumeny terminalu stanowi? mniej ni? 1% ??cznego obrotu ?adunkami skonteneryzowanymi w Porcie Gdynia. Drugi dwucyfrowy przyrost odnotowa? terminal GCT (+18,5%). Wzrost w tym terminalu mo?e by? zwi?zany z uruchomieniem regularnych po??czeń w ramach Poland Express Service (Ipex) do Wielkiej Brytanii przez armatora Ellerman City Liners. ?

Obs?uga ?adunków w technologii ro-ro

W minionym pó?roczu ??cznie porty polskie obs?u?y?y 390 tys. jednostek frachtowych, co oznacza 3,03% mniej ni? w analogicznym okresie roku ubieg?ego. Niewielkie wzrosty odnotowa? Port Gdynia, który obs?uguje zarówno ruch promowy na linii do Karlskrony oraz ruch ro-ro do Portu Hanko oraz od niedawna tak?e po??czenie ro-ro do szwedzkiego portu Sodertalje. Niewielki wzrost mia? miejsce tak?e w Porcie Gdańsk, obs?uguj?cym ruch na linii do Nynashamn. W przypadku Portu Szczecin-?winouj?cie nast?pi? spadek przewozów ro-ro o 5,28% w stosunku do pierwszego pó?rocza 2023 roku. Nale?y wspomnie?, ?e od 10 kwietnia br. port w ?winouj?ciu zyska? nowe po??czenie promowe do Szwecji, jest to serwis armatora Finnlines do Malmo.

??cznie, porty odnotowa?y spadek tak?e w obs?udze aut osobowych, o 6,39% w porównaniu z okresem styczeń-czerwiec 2023 roku. Najwi?kszy, niemal 10-procentowy spadek nast?pi? w Porcie Szczecin-?winouj?cie (-9,97%). Na plusie wy??cznie wolumen obs?u?onych samochodów osobowych w Porcie Gdańsk – nale?y jednak zauwa?y?, ?e w przypadku Portu Gdańsk statystyki obejmuj? zarówno auta osobowe w ruchu promowym (niehandlowej) jak i auta handlowe, w przypadku pozosta?ych portów w statystykach uj?te s? tylko auta osobowe w ruchu promowym (niehandlowe).

Pasa?erowie linii promowych

W polskich portach morskich, oprócz zmniejszonych wolumenów prze?adunków, zaobserwowano tak?e spadek w obs?udze regularnego ruchu pasa?erskiego. W Porcie Szczecin-?winouj?cie w pierwszych sze?ciu miesi?cach 2024 roku obs?u?ono o 8,83% (-42,2 tys.) mniej osób ni? w analogicznym okresie 2023 roku. W Porcie Gdynia spadek wynosi? 3,2%, co oznacza?o o 8 tys. pasa?erów mniej. Z kolei Port Gdańsk odnotowa? zmniejszenie ruchu o niemal 3 tys. pasa?erów (-4,83%).

Obs?uga statków wycieczkowych

W pierwszych dwóch kwarta?ach 2024 roku zaobserwowano utrzymanie pozytywnej tendencji w obs?udze statków wycieczkowych. Pomimo obs?u?enia jednej jednostki mniej, wzros?a liczba turystów odwiedzaj?cych polskie porty. W Porcie Gdynia w pierwszym pó?roczu 2024 roku obs?u?ono 15 jednostek, na których znajdowa?o si? ponad 37 tys. turystów, co stanowi wzrost o 13,5% w ?porównaniu z pierwszym pó?roczem 2023 roku. W Porcie Gdańsk z kolei obs?u?ono 14 wycieczkowców (o 2 mniej ni? w analogicznym okresie ubieg?ego roku) i 7 tys. turystów. Natomiast, w Porcie Szczecin-?winouj?cie, który zajmuje si? g?ównie obs?ug? ruchu rzecznego, w okresie styczeń-czerwiec 2023 roku nie obs?u?ono ?adnego pasa?erskiego statku pe?nomorskiego.

Perspektywy na drugie pó?rocze 2024 roku

• Przysz?e prze?adunki zbo?a w polskich portach b?d? zale?ne od zmieniaj?cej si? sytuacji zwi?zanej z obs?ug? ukraińskiego ziarna, przede wszystkim w tranzycie, a tak?e cen rynkowych. Wobec zwi?kszonego zapotrzebowania na obs?ug? ?adunków agro w polskich portach podejmowane s? inwestycje. W Porcie Gdynia, terminal HES Gdynia Bulk Terminal rozpocz?? prace inwestycyjne przy nabrze?u ?l?skim. W pierwszym kwartale 2024 roku Port Gdańsk og?osi? przetarg na oddanie w najem nieruchomo?ci o powierzchni ok. 24 ha, w której sk?ad wchodzi tzw. pirs rudowy. Zapisy przetargu wskazuj? na obligatoryjne prowadzenie przez najemc? prze?adunków zbo?a. W Porcie ?winouj?cie tak?e planowana jest rozbudowa terminalu agro – w tym celu jesieni? 2023 roku operator OT Port ?winouj?cie podpisa? umow? z POL Invest Projects w celu realizacji inwestycji na Nabrze?u Chemików. Z kolei Zarz?d Morskiego Portu Gdynia pod koniec maja br. og?osi? nowy przetarg na terminal zbo?owy. Oferty z?o?y?o pi?? podmiotów, w tym dotychczasowy dzier?awca oraz Krajowa Grupa Spo?ywcza.
• Zakaz zakupu w?gla przez spó?ki z udzia?em Skarbu Państwa i konieczno?? rozporz?dzenia zalegaj?cymi nadwy?kami na terenach portowych mo?e oznacza? dalsze os?abienie w tej kategorii ?adunkowej w kolejnych miesi?cach bie??cego roku. Dalsze perspektywy rynku wydaj? si? powraca? na dawny tor zwi?zany z odej?ciem UE od w?gla jako ?ród?a energii na korzy?? gaz ziemnego czy OZE, co mo?e wskazywa? na dalszy spadkowy trend w tej kategorii ?adunkowej.
• W pierwszym pó?roczu 2024 roku Unia Europejska na?o?y?a na Rosj? kolejne pakiety sankcji, które obejmuj? LPG oraz LNG. Dywersyfikacja dostaw na rynku paliw, która rozpocz??a si? jeszcze przed wybuchem wojny jest obecnie bardzo wyra?nie zauwa?alna. Przewiduje si? wzrost znaczenia terminali morskich LPG od końca roku, w zwi?zku z wej?ciem w ?ycie embarga na import LPG. Dotychczas rosyjski gaz stanowi? znacz?c? cz??? importowanego LPG do Polski.
• Poprawa wyników w prze?adunkach kontenerowych wynika? mo?e z ogólnej poprawy warunków rynku europejskiego. Spadek inflacji z pewno?ci? przyczyni? si? do poprawy popytu na dobra konsumpcyjne, który w kolejnych kwarta?ach wp?ynie na wielko?? przewozów kontenerowych.
• Analizuj?c wska?nik PMI[1] dla polskiego sektora przemys?owego mo?na zauwa?y?, ?e od wybuchu wojny wska?nik nie przekroczy? bariery 50 pkt. Najni?szy odczyt mia? miejsce w drugiej po?owie 2023 roku. Po chwilowej poprawie nastrojów gospodarczych, nast?pi?o t?pni?cie zwi?zane z inflacj?, która wp?ywa?a na rynek polski i europejski przez znacz?c? cz??? 2023 roku. Pocz?tek 2024 roku oznacza? dla przemys?u popraw?, jednak w drugim kwartale wska?nik PMI zacz?? ponownie male?.

[1] [1]The Purchasing Managers 'Index ? (PMI ?) to oparty na ankietach wska?nik aktywno?ci gospodarczej, który obejmuje wska?niki podrz?dne: produkcji, nowych zamówień, zatrudnienia, kosztów, cen sprzeda?y, eksportu, aktywno?ci zakupowej, wydajno?ci dostawców, zaleg?o?ci w zamówieniach i zapasów. W ankietach respondenci si? proszeni o zg?aszanie zmian w ka?dej zmiennej w porównaniu z poprzednim miesi?cem, odnotowuj?c, czy ka?da z nich wzros?a/poprawi?a si?, spad?a/pogorszy?a si? lub pozosta?a niezmieniona. Tym obiektywnym pytaniom towarzyszy jedno subiektywne pytanie dotycz?ce ?nastrojów”, polegaj?ce na pytaniu firm, czy prognozuj? wy?sz?, tak? sam? lub ni?sz? produkcj? w ci?gu roku. PMI jest szeroko stosowany do przewidywania zmieniaj?cych si? trendów gospodarczych. PMI jest opracowywany globalnie przez IHS Markit, chocia? niewielka liczba stowarzyszeń bran?owych opracowuje równie? lokalne indeksy PMI na niektórych rynkach, takich jak ISM w Stanach Zjednoczonych. Wska?nik pierwotnie opracowany by? dla produkcji, ale IHS Markit by? pionierem rozszerzenia zasi?gu na inne sektory w latach 90., w tym us?ugi, budownictwo i handel detaliczny.

Autorzy:

• Ewelina Synak-Mi?osz, Manager projektów, Actia Forum

?? mail: [email protected]

?? tel.: (+48) 516 800 559

• Monika Rozmarynowska-Mrozek, Kierownik Konsultingu, Actia Forum

?? mail: [email protected]

?? tel.: (+48) 798 645 201