Rijkdom; tijd is geld

Reizen moet verbreden. Een reis moet je interpretatie van de wereld én de mensen die er op allerlei verschillende manieren in leven verbreden. Daarmee bedoel ik niet; zien hoe weinig anderen elders hebben, zodat je meer waardeert wat je zelf hebt. Ik bedoel zien hoe het ook kan, om te realiseren en waarderen dat het ook anders kan.

Nairobi, Kenia. Het is zaterdagochtend vroeg. Bepakt met een weekendtas vol Tuskers (lokale biertjes) en Shashamane (lokale wietjes) verlaat ik de chaotische hoofdstad op tijd om de files in Mai Mahiu voor te zijn. Ik ga naar mijn Maasai-vriend Jackson, op Mount Suswa. Een gebied voornamelijk bewoond door mensen van de Maasai stam. Jackson is een van de lokale gidsen van de Mount Suswa Experience die ik organiseer voor reizigers. Hij is dus eigenlijk een zakenpartner, maar die professionele relatie groeide na een aantal bezoekjes aan zijn thuis al snel tot een vriendschappelijke. Aangekomen in Suswa staat Jackson met twee motoren klaar, we omhelzen elkaar. Jackson beantwoordt nog even wat appjes, praat bij met wat bekenden uit het dorp, alvorens we vertrekken naar zijn kraal. Een kraal, ook wel boma genoemd, is een ringvormig stuk land dat de Maasai omheind met takken en doornen. Op dit land kunnen ze hun huis bouwen en hun vee veilig binnen houden. Het grootste gedeelte van het leven speelt zich hierbinnen af.?

We knallen samen op de boda boda de berg op. Asfalt wordt al snel losse stenen, dan zand, dan bush. 5G wordt al snel 4G, 3G, No Service. Heerlijk. Fijn om hier weer te zijn. Aangekomen bij Jackson’s Manyatta begroet ik zijn vrouw Alice, zijn ouders, dochters en pasgeboren zoontje Fidel. Samen bouwen we een kampvuur, drinken Chai en bier (hij Chai, ik bier), eten Nyama Choma, zien de geiten en koeien terugkomen van het grazen en kijken naar de maan die achter de berg op komt temidden de duizenden sterren. Vanavond slaap ik in Jackson’s Manyatta. Een vierkant hutje van zo’n 15m2 gemaakt van onder andere hout, klei, gras en koeienmest. In zo’n Manyatta slapen gemiddeld zo’n 2-5 mensen en moet je er als lange Nederlander een beetje gebogen doorheen lopen. Er staan wat bedden en wat kastjes en midden in de kamer staat een pot op een vuurtje. Dat belooft een heerlijk stoofpotje met rijst, bonen en andere groenten te worden. In de Manyatta is het schoon, koel, en vooral heel gezellig.

‘’Wat heb je gisteren gedaan?", vraag ik.

‘’Mijn dochters naar school gebracht, opgehaald en met ze gespeeld, twee geiten verzorgd die ziek waren.’’

‘’En gisteren?’’

‘’Hetzelfde. En jij?’’

‘’Gewerkt; 17 belletjes gehad, 6 meetings, 4 reisvoorstellen verstuurd, 3 reizen verkocht, iedere avond gesport, mijn cursus afgerond, wasje gedraaid, boodschappen gedaan, nieuwe kleren gekocht en o ja, wat genetflixed.’’

Het cliché luidt: ‘’tijd is geld’’, maar hoeveel is geld waard als je nooit tijd hebt? Een ander cliché: "We verlangen naar wat we niet hebben’’.

Een reiziger zei na haar Mount Suswa ervaring ooit tegen mij, ‘’Jackson, die is pas rijk. Alle tijd van de wereld voor zichzelf en zijn familie’’. Toen Floortje Dessing tijdens haar “Floortje naar het einde van de wereld” Kenia-aflevering met Maasai Chief Sankale sprak, vertelde hij over die keer dat hij leerde wat stress betekende. Alle Nederlanders hadden het altijd maar over stress. Hij dacht dat het een soort Malaria was.

Jackson is gelukkig op Mount Suswa. Hij heeft een opleiding afgerond, in de stad gewoond, maar kiest bewust voor het traditionele leven. Echter geniet hij ook van zijn nieuwste dure mobieltje, een mooi horloge en heeft hij onlangs een TV ge?nstalleerd in de Manyatta. Daarnaast heeft hij zelfs nieuwe Manyatta’s en een klein stenen huisje voor zijn familie gebouwd. Allemaal luxe die hij heeft verworven door het werken in toerisme, en die een gemiddelde Maasai niet gegund is. Als ik ‘m vraag naar wat hij hoopt voor zijn dochters en zoon, dan ligt die toekomst niet op de berg. Ook Jackson verlangt dus (op een bepaalde mate) naar wat hij niet heeft. Hoe zal hij naar mij kijken? Een van Jackson’s wensen was om ooit naar de Keniaanse kust te gaan. Ik reis de hele wereld over. Toch ben ik soms jaloers op zijn manier van leven, hij soms vast ook op die van mij.

Wie heeft rijkdom? Ik weet het eerlijk gezegd niet zeker. Als je het aan Jackson vraagt dan zal hij misschien zeggen dat ik rijk ben door het geld dat ik heb en de mogelijkheden die dat mij biedt. Als je het mij vraagt is Jackson rijk aan tijd, ruimte (letterlijk), grondbezit, zonnestralen, sterrenhemels en relaties. En voor de duidelijkheid; hij kan zijn rekeningen prima betalen hoor. De waarheid ligt ergens in het midden en is eigenlijk vooral afhankelijk van hoe je rijkdom interpreteert. Dus als je naar Afrika kijkt, of naar Kenia reist, kijk dan vooral ook naar wat mensen wél hebben. Want één ding weet ik wél zeker. Jackson is niet arm. Niet arm zoals men denkt dat menig Afrikaan is, niet arm zoals zijn simpele leven in een Manyatta er op eerste gezicht misschien uit ziet. Niet arm, zoals sommige hulporganisaties je doen geloven.

Toen ik vroeger met mijn neefjes en nichtjes op bezoek ging bij Opa en Oma, zei Opa altijd tegen Oma: ‘’Wat zijn we toch rijk he Oma, en dan heb ik het niet over dat tonnetje op de bank’’. Tegenwoordig kom ik niet meer zoveel bij mijn Opa en Oma. Jackson is altijd omringd door familie, vrienden, buren en bekenden. En dit weekend is hij zelfs nog één Mzungu-vriend rijker. De volgende keer in de rubriek Reizen moet verbreden: Community, it takes a village to raise a child.?

Emiel Kusters