Chu K? Kinh T? – C? H?i & Thách Th?c Cho Nhà ??u T? – Ph?n 3

Ph?n 3: Th??ng m?i và chu k? kinh t?

1. T?ng quan

Xu th? toàn c?u hóa t? nh?ng n?m 1970 kéo theo s? gia t?ng m?nh m? c?a th??ng m?i qu?c t?. K?t qu? là tác ??ng t? chu k? kinh t? c?a các n?n kinh t? l?n trên th? gi?i có th? d? dàng lan truy?n sang các n?n kinh t? khác. Tuy nhiên m?c ?? ?nh h??ng s? khác nhau tùy thu?c vào quy m? giao th??ng c?a t?ng qu?c gia. ? m?t s? qu?c gia, t?ng tr??ng kinh t? ph? thu?c r?t l?n vào xu?t kh?u, th? hi?n qua giá tr? xu?t kh?u hàng hóa d?ch v? là r?t l?n so v?i GDP, nh? Singapore và HongKong (186% và 166% – n?m 2007). Trong khi ? nh?ng qu?c gia khác nh? M?, t?ng tr??ng kinh t? l?i ph? thu?c vào tiêu dùng n?i ??a, t? l? này là khá nh? (12% – n?m 2007).

Tình hình xu?t kh?u c?a m?t qu?c gia s? ph? thu?c r?t nhi?u vào chu k? kinh t? c?a th? gi?i. Trong tr??ng h?p kinh t? th? gi?i ?ang ? giai ?o?n t?ng tr??ng, thì xu?t kh?u c?a m?t qu?c gia s? v?n t?ng dù cho n?n kinh t? n?i ??a c?a qu?c gia ?ó ?ang tr?i qua giai ?o?n suy gi?m. Nói cách khác, tùy thu?c vào t?m quan tr?ng c?a xu?t kh?u ??i v?i n?n kinh t?, mà tác ??ng ròng c?a th??ng m?i có th? bù ??p ph?n nào cho s? suy y?u theo chu k? kinh t? c?a m?t qu?c gia. Khi phan tích sau vào tình hình xu?t kh?u c?a m?t qu?c gia, các chuyên gia th??ng quan tam ??n nh?ng y?u t? nh?: kh? n?ng s?n xu?t – xu?t kh?u, m? hình kinh t? – th??ng m?i, các ??i tác th??ng m?i l?n và xu h??ng t? giá dài h?n c?a qu?c gia ?ó.

2. ?? hi?u r? h?n, chúng ta s? xem xét ví d? v? tác ??ng c?a cu?c kh?ng ho?ng kinh t? cu?i n?m 2007 ??n m?t s? n??c chau á

Cu?c kh?ng ho?ng tài chính 2007 xu?t phát t? M? b?t ??u t? s? s?p ?? giá nhà ??t và giá ch?ng khoán. Giá nhà ??t gi?m khi?n các t? ch?c tài chính ? M? ch?u t?n th?t n?ng n? vì các kho?n vay và ch?ng khoán liên quan ??n nhà ?. H? qu? là m?t s? t? ch?c l?n ?? s?p ?? và C?c d? tr? Liên bang M? (FED) ?? ph?i can thi?p ?? ng?n ch?n làn sóng phá s?n lan sang các t? ch?c tài chính khác. Cu?c kh?ng ho?ng còn khi?n các h? gia ?ình và doanh nghi?p g?p khó kh?n trong vi?c ???c vay ti?n ?? chi tiêu và ??u t?. Ngoài ra, vi?c s?p ?? giá nhà ??t và giá ch?ng khoán c?ng gay ra tam ly ho?ng lo?n d?n ??n vi?c th?t ch?t chi tiêu và t?ng m?nh ti?t ki?m c?a ng??i dan M? (do hi?u ?ng tài s?n – wealth effect). ?i?u này ?? ??y n?n kinh t? M? ??n giai ?o?n suy thoái c?a chu k?. ?nh h??ng t? chi tiêu gi?m m?nh c?a M? ?? lan truy?n tác ??ng lên n?n kinh t? c?a các qu?c gia v?n là ??i tác th??ng m?i v?i M? (nh? Singapore).

Tóm l?i, chúng ta c?n th?y r?ng m?c ?? t?ng tr??ng kinh t? c?a m?t qu?c gia ??i khi kh?ng nh?ng ph? thu?c vào nhu c?u t? bên trong c?a qu?c gia ?ó mà còn ph? thu?c vào tác ??ng qu?c t? bên ngoài. D? li?u v? t? s? kim ngh?ch xu?t kh?u theo GDP c?a m?t qu?c gia là m?t d?u hi?u cho th?y s? ph? thu?c này.

3. Liên h? tình hình Vi?t Nam

??nh h??ng c?a kinh t? Vi?t Nam là thúc ??y t?ng tr??ng b?ng cách t?p trung xu?t kh?u. Vi?t Nam có l?i th? là s? h?u l?c l??ng lao ??ng tr?, d?i dào và giá r?, nên các t?p ?oàn n??c ngoài ?? m? hàng lo?t nhà máy ?? t?n d?ng ngu?n nhan c?ng này, nh?m s?n xu?t hàng hóa v?i chi phí th?p.

Nh?ng l?i ích mà toàn c?u hóa ?? mang l?i cho n?n kinh t? Vi?t Nam là r?t r? ràng. Nh?ng bên c?nh ?ó, m?t n?n kinh t? có ?? m? quá l?n nh? Vi?t Nam s? ??i m?t v?i nhi?u r?i ro ti?m tàng so v?i nh?ng n?n kinh t? ch? t?p trung vào th? tr??ng n?i ??a. M?i khi có bi?n ??ng nh? chi?n tranh th??ng m?i, xu?t kh?u c?a Vi?t Nam s? ch?u tác ??ng m?nh h?n.

?? m? l?n c?a n?n kinh t? Vi?t Nam ???c th? hi?n qua t? s? “Quy m? kim ng?ch xu?t kh?u/GDP”. T? s? này ?? t?ng m?nh qua các n?m, ch? t? 55% vào th?i ?i?m n?m 2000 ??n h?n 100% vào n?m 2017 (Hình 1).

Vi?t Nam là m?t trong nh?ng qu?c gia hàng ??u trong xu?t kh?u hàng ?i?n t? và may m?c. M? là th? tr??ng l?n nh?t c?a Vi?t Nam, nh?p kh?u nh?ng m?t hàng này. N?u M? m? r?ng h?n n?a quy m? cu?c chi?n tranh th??ng m?i và ?ánh thu? tr?ng ph?t lên hàng hóa Vi?t Nam, thì tác ??ng tiêu c?c ??n n?n kinh t? Vi?t Nam s? r?t l?n.

T??ng t? phan tích ? ph?n tr??c, Vi?t Nam c?ng ch?u ?nh h??ng t? vi?c suy gi?m c?a n?n kinh t? M? giai ?o?n 2007 – 2009 (nh? Singapore hay nh?ng n??c có t? tr?ng xu?t kh?u vào M? cao). Khi kinh t? M? h?i ph?c, thì Vi?t Nam c?ng h??ng l?i t? vi?c xu?t kh?u hàng hóa vào M?.

N?u nh?ng r?i ro hi?n nay (xu?t phát t? các b?t ?n v? m? nh? chi?n tranh th??ng m?i v.v…) d?n ??n kh?ng ho?ng kinh t? M? và kinh t? th? s? b?t ??u t? kho?ng cu?i 2019, ??u 2020. Do ?? m? l?n c?a n?n kinh t?, nên Vi?t Nam s? có b? nhi?u ?nh h??ng nghiêm tr?ng.

?i?u này d?n nhà ??u t? ??n cau h?i quan tr?ng: nh?ng b?t ?n c?a cu?c kh?ng ho?ng kinh t? s? ?nh h??ng ??n kho?n ??u t? c?a mình ra sao?

4. T?ng k?t

Hi?u ???c nh?ng tác ??ng c?a chu k? kinh t? lên các ho?t ??ng th??ng m?i theo t?ng chu k? khác nhau s? giúp nhà ??u t? có ???c cái nhìn xuyên su?t và ??a ra quy?t ??nh ??u t? ly trí khách quan d?a trên quan sát và d? li?u thu th?p ???c. ??c bi?t là các ngành kinh t? ph? thu?c chính vào hoat ??ng giao th??ng xu?t nh?p kh?u.