Интерв?у со Драги Зми?анац, прв човек на Прва детска амбасада Ме?аши, во пресрет на Светскиот ден на детет0–20 Ноември СОСТО?БАТА СО ПРАВАТА НА ДЕЦАТА
CHILDREN'S EMBASSY DETSKA AMBASADA
Founder&President at FIRST CHILDREN'S EMBASSY IN THE WORLD MEGJASHI MACEDONIA
Драги Зми?анац, прв човек на Првата детска амбасада во светот??Ме?аши“
?
Светскиот ден на детето – 20 Ноември има за цел подига?е на свеста за правата на децата и подобрува?е на детската благососто?ба. Токму тоа е она за кое вие се залагате и воедно е и слоган на Првата детска амбасада во светот ?Ме?аши“ - ?Поправеден свет за секое дете“. Каква е состо?бата со правата на детето во Македони?а?
Сосо?бата со ?правата на децата во Македони?а е алармантна, на пове?е поли?а, особено со злоупотребата на детскиот труд. Многу деца го поминуваат своето детство на улица, живее??и под ведро небо без родителска или старателска грижа. На?често токму овие деца се жртви на на?лошите форми на злоупотреба на детскиот труд. Децата на улица, ако се пропуштат во првите 7 години од нивниот живот, ако не се вклучат во градинка и основно образование, честопати стануваат жртви на криминални банди, тргови?а со лу?е, насилства... Државата с? уште нема целосен систем за превенци?а, нивна ефикасна заштита ко?а ?е им ги гарантира на?елементарните права, особено правото на живот, здравство и образование.
Според податоците од неодамнешниот Алтернативен извешта? на невладините организации за состо?бата со правата на детето, децата во Македони?а на?често се дискриминирани по основ на возраста, полот и соци?алната состо?ба на нивното семе?ство, но, исто така, и поради нивниот изглед, телесната тежина, бо?ата на кожа и местото на живее?е. Сè уште се практикува сегрегаци?а на учениците Роми, на децата од соци?ално загрозени семе?ства им беше ускратено правото на образование во услови на далечинско уче?е а децата со попреченост се соочи?а со бро?ни пречки за пристап до образовните, здравствените и другите институции.1??https://www.childrensembassy.org.mk/content/pdf/%D0%90%D0%BB%D1%82%D0%B5%D1%80%D0%BD%D0%B0%D1%82%D0%B8%D0%B2%D0%B5%D0%BD%20%D0%B8%D0%B7%D0%B2%D0%B5%D1%88%D1%82%D0%B0%D1%98_%D1%84%D0%B8%D0%BD.pdf
Секое трето дете во државата живее во сиромашти?а, а се проценува дека дополнителни 16 000 деца ?е паднат под прагот на сирмашти?а поради кризата од пандеми?ата со Ковид-19. Паричната вредност на соци?алните надоместоци е премногу ниска, додека постоечките услуги за соци?ална грижа и поддршка се недоволно развиени и не обезбедуваат адекватен животен стандард за децата. Децата споделуваат бро?ни примери од своето блиско опкружува?е за врсници кои живеат во сиромашти?а, наведува??и дека на?често, наместо институционална грижа, за овие деца се обезбедува помош преку хуманитарни акции.
Во ,,Алтернативниот извешта? за состо?бата со правата на децата во Македони?а – од перспектива на децата“ самите деца ме?у другото ?а искажаа нивната загриженост поради загадува?ето на воздухот, водата и почвата, фрла?ето ?убре насекаде и недостатокот на зелени површини. За 2/3 од децата загадениот воздух е секо?дневие за време на зимата. Тоа ка? децата предизвикува бро?ни здравствени проблеми и ги принудува да поминуваат пове?е време во домот. Пове?е од 60% од децата велат дека имаат учествувано во активности за заштита на животната средина, и тоа на?често со саде?е дрв?а и чисте?е отпадоци во училишните дворови, но сметаат дека училиштата можат да направат многу пове?е од ова. Тие треба, како што се наведува во извешта?от, да се посветат на поголема едукаци?а на децата за животната средина.2 https://www.childrensembassy.org.mk/detski-alternativen-izveshtaj_2020.nspx
Овие и слични проблеми со кои се соочуваат децата во Македони?а ?а потврдуваат потребата да се фокусираме уште пове?е во наредниот период на нашата визи?а ,,Поправеден свет за секое дете”
Нарушени семе?ни односи, булинг, дискриминаци?а, насилство, сексуална злоупотреба... Со какви се проблеми се соочуваат децата ка? нас?
Според сознани?ата на СОС лини?ата на Ме?аши на?бро?ни се до?авите кои се однесуваат на проблемот со прекршува?е на правото на детето при бракоразводни постапки и непочитува?е на решени?ата од центрите за соци?ална работа, по основ видува?е на детето со другиот родител ко? не е старател. Ова е алармантна бро?ка и ни укажува дека треба да се спроведат дополнителни мерки и едукации на родителите при нивната разделба. Треба да им се обрне поголемо внимание и освестува?е за штетата што ?а прават со нивната конфликтна ме?усебна комуникаци?а, притоа не воде??и сметка за потребите на детето односно природната потреба што тоа ?а има во себе да ги сака два?цата родители подеднакво; сè што ?е му се испречи на патот кон реализира?е на таа потреба му прави огромна штета на детето.
Децата се жртви на насилства во на?различен облик: ме?уврсничко (булинг),?економска експлоатаци?а, ментално/емоционално насилство,?занемарува?е (негрижа), - сексуална злоупотреба (и преку интернет),?физичко насилство... На голем бро? од децата им се прекршени правата на пристапност до образование, пристапност до здравствена заштита, неможност да се добие потребната медицинска помош, неопходна здравствена заштита, пристап до разни соци?ални или економски услуги за основна здравствена или друга заштита. 3
Во рамките на Детската амбасада Ме?аши функционира СОС лини?а наменета за деца и млади, како директна помош и поддршка за децата и нивните семе?ства. Што се случува откако ?е добиете повик и ?е се запознаете со проблемот? Како постапувате и ко? се е дел од Вашиот тим? Како се одвива соработката со надлежните институции?
СОС телефонот е сервис за директна помош и поддршка на децата и младите, како и нивните семе?ства. Од неодамна функционира како АлоБушавко. Достапни сме 24 часа во неделата на следните телефонски бореви 070 390632 и 02/2465316.
,,Ало Бушавко” како СОС телефон за деца и млади претставува сервис за директна помош и поддршка превенствено на децата и младите, како и нивните семе?ства. СОС телефонот зa деца и млaди се нарекува и телефон на надежта. Ово? телефон претставува место на кое децата, родителите и возрасните, можат слободно да разговараат, со обучени и стручни лица и ?е доби?ат информации во насока на заштита на децата и нивните права.
За секо? проблем за ко? што се бара некаква постапка, тимот на Ало Бушавко разговара и тимски одлучува за следните чекори. По потреба се вклучуваат и други членови од мена?ментот на Ме?аши. ?,,АлоБушавко” соработува со локалните власти, надлежни институции, како и со други невладини организации со цел да се заштитат децата и младите. Некои од институциите со кои на?често?соработуваме се: центрите за соци?ална работа и интервентниот тим, Народниот правобранител, Државниот просветен инспекторат (МОН), Министерството за труд и соци?ална политика, Основното ?авно обвинителство и др. организации: ХЕРА, Прв семеен центар, Коалици?а за правично суде?е, Здружение на млади правници и др.
Во однос на тоа како постапуваме кога имаме до?ави зависи од случа? до случа?. Неко?а до?ава бара само разговор и освестува?е на до?авувачот за видот на проблемот, неко?а само упатува?е, а честопати има и такви за кои треба веднаш да се стапи во контакт со институциите.
Што претставува синдромот на оту?ено дете и дали е чест во вашите ?авува?а СОС телефонот?
Оту?ува?ето на детето од родителот е процес во ко? детето се одво?ува од другиот родител како резултат на психолошка манипулаци?а, несогласува?е ме?у поранешните партнери и се случува на?често по разводот на бракот. Разводот на родителите е едно од на?стресните животни случува?а кое може да му се случи на детето.
Повторува?ето на прекршува?ето на правото на видува?е на два?цата родители во континуитет во последните неколку години и опсто?ува?ето на врвот од проблемите заради кои се ?авуваат на СОС телефонот е една од причините заради кои Детската амбасада Ме?аши заедно со Народниот правобранител ? дава поддршка на Иници?ативата за заедничко и споделено родителство и нивните активности. Особено сме загрижени за синдромот на отту?ено дете што се ?авува ка? децата на разведени родители, зашто има сериозни последици врз разво?от на овие деца и нивната личност. Тесно поврзано со ово? проблем и е проблемот на грабнува?е на детето од страна на еден од родителите кои се разведени, проблем ко? прв пат по подолго време беше неколку пати при?авен на СОС телефонот во првата половина од 2021 година.
Детето никогаш не треба да се стави во ситуаци?а да избира ме?у два?цата родители. Разводот треба да биде престанок на бракот, а не престанок на родителството.?За детето е важно да знае дека два?цата родители донеле одлука за развод и дека тоа не е виновно за таа ситуаци?а. Со оглед на тоа што оваа состо?ба носи доста праша?а за детето, на децата треба на прифатлив начин за нивната возраст и зрелост да им се претстави ситуаци?ата, нивните потреби да се стават во преден план и секогаш да се посветува внимание на емоциите на децата. Согласноста за заедничко врше?е на родителското право, со ко?а родителите на детето се согласуваат дека родителските права и обврски ?е ги обавуваат заеднички и со ме?усебно договара?е, ме?у другото, подразбира и утврдува?е на живеалиштето на детето затоа што во психолошка смисла за детето е особено важно да знае каде му е домот. Ово? модел подразбира и за?акнува?е на квалитетната комуникаци?а ме?у родителите со цел да се намали и да се спречи трауматичното чувство ка? децата поради разделбата на два?цата родители.
Донесе ли пандеми?ата на Ковид-19 нови прекршува?а на детските права?
Податоците на првата детска амбасада во светот Ме?аши покажуваат дека пандеми?ата предизвика значително зголемува?е на бро?ката на случаи на прекршува?е на правата на децата на возраст од 7 до 15 години.
Пандеми?ата на Ковид 19?го зголеми проблемор со право на видува?е Неможноста да го видат едниот родител, зачестеност на физичко или психичко малтретира?е, нема?е пристап до здравствени услуги или училиште.
Голем бро??од децата беа исклучени од образовниот процес поради нема?е на соодветнио услови за следе?е на он ла?н наставата. Ние како Детска амбасада апелиравме до институциите и до компаниите да дадат придонес за да се вклучат и овие деца во образовниот процес.
Врз основа на оваа детектирана потреба за вклучува?е на децата во образовниот процес, започнавме индивидуална гра?анска акци?а за донаци?а на лаптопи за децата кои немаат услови да ?а следат наставата од далечина. Иници?атори на оваа акци?а беа Центар за управува?е со знае?е, Стопанска Комора за ИКТ – МАСИТ, Асоци?аци?а на советници за разво? на кариера – АСК Скоп?е и Прва детска амбасада во светот Ме?аши . Се потрудивме да придонесеме со личен пример за поголема?мобилизаци?а во општетсвото за помош и поддршка на образовно и соци?ално обесправените деца на кои им беше ускратена квалитетната онла?н настава. Дониравме над 50 комп?утери.
https://pedijatar.mk/intervju-so-dragi-zmijanats-prv-chovek-na-megashi-vo-presret-na-svetskiot-den-na-deteto-20-noemvri-sostojbata-so-pravata-na-detsata-vo-makedonija-e-alarmantna/?fbclid=IwAR0i5BkOMDsLxbuVh7BKKhv3xL1s2GHjcpijfFFDp-SUB95D-6YEZVCBCWc