Η εκλογ? του Τζο Μπ?ιντεν και η σ?γκρουση ?δ?ο κ?σμων?
George Papandreou
General Rapporteur on Democracy in the Council of Europe - Parliamentary Assembly of the Council of Europe - Prime Minister of Greece 2009-2011
ΑΡΘΡΟ
ΓΙΩΡΓΟΥ Α. ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ
ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ?ΤΑ ΝΕΑ?
Η εκλογ? του Τζο Μπ?ιντεν και η σ?γκρουση ?δ?ο κ?σμων?
?Το 2021 θα ξεκιν?σει με ?να ν?ο Πρ?εδρο στον Λευκ? Ο?κο, κ?τι που μετ? τη δ?σκολη και εν πολλο?? απρ?βλεπτη εποχ? Τραμπ αποτελε? παρ?γοντα αισιοδοξ?α?.
Ποιε? μπορε? να ε?ναι οι διαφορ??;
Η πρ?τη, εμφαν??, ε?ναι η διαφορ? προσωπικ?τητα?. ?μω?, αυτ? υποκρ?πτει και μεγ?λε? διαφορ?? πολιτικ??.
Ο Ντ?ναλντ Τραμπ, πρ?βαλε το πρ?τυπο εν?? ηγ?τη αυταρχικο?, του ?ηγ?τη - αφ?ντη? που δεν λαμβ?νει υπ?ψη του? θεσμο??, την ιεραρχ?α, την εμπειρ?α, ? ακ?μα και τι? διεθνε?? συμφων?ε? που η ?δια η Αμερικ? ε?χε υπογρ?ψει.
Μπορε? να φα?νεται παρ?δοξο, αλλ? αυτ? τον ?κανε δημοφιλ? σε ?να σημαντικ? μ?ρο? τη? Αμερικανικ?? κοινων?α?. Του προσ?δωσε αυτ? η συμπεριφορ?, την εικ?να του αντισυστημικο?, σε ?ναν κ?σμο που αισθ?νεται και δικα?ω?, περιθωριοποιημ?νο?, ξεχασμ?νο?, ανασφαλ??, απ? τι? παγκ?σμιε? οικονομικ?? και τεχνολογικ?? εξελ?ξει?. ?ναν κ?σμο, που βλ?πει να πλουτ?ζει ?λο και περισσ?τερο μια ελ?τ, εν? οι ?διοι ?λο και περισσ?τερο αδυνατο?ν να ?χουν τα μ?σα για σωστ? και δ?καιη σ?νταξη, ισ?τιμη πρ?σβαση στην υγε?α, την παιδε?α, ?πω? και εργασ?α και κατοικ?α.
Β?βαια, ο Τραμπ, κ?θε ?λλο παρ? αντισυστημικ?? ?ταν. Υπηρ?τησε τα συμφ?ροντα τη? ελ?τ, με τον καλ?τερο τρ?πο, χαρ?ζοντ?? του? ακ?μη μεγαλ?τερα υπερκ?ρδη μ?σα απ? τη μεγ?λη με?ωση τη? φορολογ?α? για το κεφ?λαι? του?.
Και για να στηριχθε? πολιτικ?, μετ?τρεψε μια πραγματικ? ταξικ? αντ?θεση σε μια αντ?θεση φυλετικ?. Χρησιμοποι?ντα? τα social media, καλλι?ργησε τη ?λευκ? υπεροψ?α? και το θρησκευτικ? φανατισμ?, β?θυνε ακ?μη περισσ?τερο τον ?δη υπ?ρχοντα συστημικ? ρατσισμ?. Καλλι?ργησε τον απολυταρχισμ?, μη αποδεχ?μενο? ακ?μη και την ?κφραση μια? ?λλη? ?ποψη? ? οποιασδ?ποτε αμφισβ?τηση?, ?ρα ο?τε και την επιστημονικ? αλ?θεια, η οπο?α μπορε? να ?θετε σε αμφισβ?τηση τι? δικ?? του επιδι?ξει?. Η διαφων?α του με τον Fauci, ε?ναι χαρακτηριστικ? των αυταρχικ?ν αντιλ?ψεων απ? τι? οπο?ε? διακατ?χεται.
Ο εχθρ??, για τον Τραμπ, δεν ?ταν το ?δικο καπιταλιστικ? σ?στημα, αλλ? ?σοι φαινομενικ? ?σαν διαφορετικο? απ? ?να ?ιδεατ?? πρ?τυπο μια? ξεπερασμ?νη? Αμερικ??. ?σοι δηλαδ?, ?ταν ?λλου χρ?ματο?, εθνοτικ?? ? θρησκευτικ?? καταγωγ??, σεξουαλικ?? επιλογ??, ? και ξ?νοι - απ? του? κιν?ζου? μ?χρι του? πρ?σφυγε? απ? την Λατινικ? Αμερικ?. Και β?βαια, στο στ?χαστρο, ?σοι πιστε?ουν σε ?ναν δημοκρατικ? πλουραλισμ?, στην Αμερικ? και γενικ?τερα τον κ?σμο.
Αυτο? ??φταιγαν?, αυτο? ?φτα?νε?, για τα δειν? τη? Αμερικ??.
Ο Τζο Μπ?ιντεν, με τον οπο?ον ?χω συνεργαστε? πολλ?? φορ?? για πολλ? ζητ?ματα, ε?ναι ?να? ηγ?τη? με μεγ?λε? ικαν?τητε?. Η πολ?χρονη εμπειρ?α του αποδε?χθηκε πολ?τιμη στη σκληρ? μ?χη με τον Τραμπ. Συνδυ?ζει τη γν?ση του ?street politics?, τη? ?πι?τσα?? δηλαδ?, με τη γν?ση των διεθν?ν δεδομ?νων και εξελ?ξεων.
Στι? συναντ?σει? που ε?χα μαζ? του, ?βλεπα π?ντα ?ναν ?νθρωπο προσην?, με ανοιχτ? μυαλ?, να αναζητ? τον δι?λογο, να ακο?ει, και να κατανοε? τον συνομιλητ? του. ?σο για τα προβλ?ματα τη? χ?ρα? του, ?χοντα? περ?σει προσωπικ?? τραγωδ?ε?, η συμπ?νια ε?ναι το χαρακτηριστικ? τη? προσ?γγισ?? του.
Δεν ε?ναι τυχα?α η φρ?ση του, που επαν?λαβε αρκετ?? φορ??, ?να κλε?σουμε τι? πληγ???. Και οι επιλογ?? στελ?χωση? των θ?σεων εξουσ?α?, αυτ? σηματοδοτο?ν, καθ?? η αντιπρ?εδρο? Κ?μαλα Χ?ρι?, ?πω? και υπουργο? του, προ?ρχονται απ? κοινωνικ?? ομ?δε? που δαιμονοποι?θηκαν και στοχοποι?θηκαν, ιδια?τερα τα τελευτα?α χρ?νια. Γυνα?κε?, αφροαμερικανο?, λατ?νοι, ασι?τε?, μεταν?στε?.
Θ?λει ?τσι, να σηματοδοτ?σει, να συμβολ?σει και μια μελλοντικ? Αμερικ?, ?που αυτ?? οι ομ?δε? θα βρουν την ισ?τιμη θ?ση του? στο γ?γνεσθαι τη? χ?ρα?.
Παρ?λληλα ?μω?, το σ?νθημ? του, ?η Αμερικ? επ?στρεψε?, παραπ?μπει στην επιστροφ? σε ?να παρελθ?ν που ?μω? πρ?πει να αλλ?ξει.
Γιατ? η πρ?κληση στο εσωτερικ? του μ?τωπο, να ανατρ?ψει αδικ?ε?, να χτυπ?σει ανισ?τητε?, να κερδ?σει τι? συνειδ?σει? των περιθωριοποιημ?νων και φτωχ?τερων λευκ?ν, εν?νοντα? την Αμερικανικ? κοινων?α, απαιτε? ν?ε? και ριζοσπαστικ?? πολιτικ??.
Η πανδημ?α αν?δειξε τι? βαθι?? ανισ?τητε? στο σ?στημα υγε?α?. Αλλ? και στην παιδε?α, στο φορολογικ? σ?στημα, στη ζω? του μισθωτο? εργαζ?μενου, στην πρ?σβαση σε κατοικ?α, ?που οι ανισ?τητε? ε?ναι θε?ρατε?.
?μω?, ε?ναι εμφαν? και τα προβλ?ματα λειτουργ?α? τη? ?δια? τη? δημοκρατ?α?, ?χι απ? τι? δ?θεν εκλογικ?? απ?τε? που αναφ?ρει ο Τραμπ, αλλ? απ? τον κυρ?αρχο ρ?λο που πα?ζει το κεφ?λαιο, το χρ?μα στην πολιτικ?, ?πω? και τη συστηματικ? παρεμπ?διση του δικαι?ματο? του εκλ?γειν με τα τερτ?πια των ρεπουμπλικαν?ν σε πολλ?? πολιτε?ε? τι? οπο?ε? ελ?γχουν.
H αντ?ληψη Τραμπ, ε?χε τερ?στιε? προεκτ?σει? και στα διεθν?.
Αντιμετ?πισε την Ευρ?πη ω? εχθρ?, ναρκοθ?τησε τι? προσπ?θειε? αν?πτυξη? εν?? πολυμερο?? συστ?ματο? συνεργασ?α? για την αντιμετ?πιση των μεγ?λων διεθν?ν προβλημ?των, αγν?ησε την εμπειρ?α τη? διο?κηση? και τη? επιστ?μη? - με αποτ?λεσμα την καταστροφικ? διαχε?ριση? τη? πανδημ?α? -, χρησιμοπο?ησε συχν? τον εκβιασμ? ?ναντι τη? διπλωματ?α?, εν? συν?πλευσε με του? πιο αλαζ?νε? και αυταρχικο?? ηγ?τε? τη? υφηλ?ου.
Στη διεθν? σκακι?ρα, η ?επιστροφ? τη? Αμερικ???, καλ?? χαιρετ?ζεται. Η επιστροφ? στη Συμφων?α του Παρισιο? για την Κλιματικ? Κρ?ση, η επιστροφ? στον Παγκ?σμιο Οργανισμ? Υγε?α?, η εν?σχυση του ΟΗΕ, ?πω? και η δι?θεση συνεργασ?α? με την ΕΕ, αποτελο?ν καλοδεχο?μενε? εξαγγελ?ε?.
?μω? ο?τε μπορο?με, ο?τε πρ?πει να γυρ?σουμε στο παρελθ?ν.
Για μια σειρ? σημαντικο?? λ?γου?:
Πρ?τον, η εποχ? Τραμπ ?φησε μεγ?λα τρα?ματα, δυσπιστ?α και ερωτηματικ?. Ε?δαμε την υπερδ?ναμη να υπονομε?ει βασικο?? θεσμο?? και συμφων?ε?.
Δε?τερον, φ?νηκε ?τι οι διεθνε?? θεσμο?, το πολυμερ?? σ?στημα, χρει?ζεται αναμ?ρφωση. Οι πανδημ?ε?, η κλιματικ? κρ?ση, οι μεγ?λε? προσφυγικ?? και μεταναστευτικ?? μετακιν?σει? πληθυσμ?ν, η αδιαφ?νεια στο παγκ?σμιο χρηματοπιστωτικ? σ?στημα, οι φορολογικο? παρ?δεισοι, το κοινωνικ? ντ?μπιγκ που πλ?ττει τα δικαι?ματα εργαζ?μενων και μεγαλ?νει ανισ?τητε?, αναδεικν?ουν την αν?γκη αναμ?ρφωση? του διεθνο?? συστ?ματο?, με αξιακ? προσανατολισμ? και ?να ν?ο, παγκ?σμιο, πρ?σινο κοινωνικ? συμβ?λαιο.
Τ?λο?, η ραγδα?α ?νοδο? τη? Ασ?α?, οικονομικ? και γεωπολιτικ?, ?πω? και ο ανταγωνισμ?? στα θ?ματα τεχνολογ?α? (ειδικ? τη? τεχνητ?? νοημοσ?νη?), εγκυμονο?ν κινδ?νου? για την παγκ?σμια Ειρ?νη. Απαιτε?ται βο?ληση για να διαμορφωθο?ν μηχανισμο? - θεσμο? που θα διατηρ?σουν την ειρ?νη, θα περιορ?σουν την αν?πτυξη ν?ων εξελιγμ?νων ?πλων μαζικ?? καταστροφ??, θα εγγυ?νται την επ?λυση διαφορ?ν μ?σα απ? τον δι?λογο και θα εμπεδ?νουν την ισχ? του δικα?ου αντ? το ?δ?καιο? του ισχυρο?.
Το τελευτα?ο, ενδιαφ?ρει ειδικ?τερα την περιοχ? μα?. Η Ελλ?δα ?ταν διαχρονικ? προσηλωμ?νη στη λ?ση διαφορ?ν, ειρηνικ?, με δι?λογο και στη β?ση του Διεθνο?? Δικα?ου. Η ΕΕ, παρ? τι? αδυναμ?ε? τη?, ενσωματ?νει την ?ποψη αυτ? στι? βασικ?? τη? αρχ??. Ο Μπ?ιντεν σε αυτ? την αντ?ληψη θα ε?ναι σ?μμαχο?. Και αυτ? αποτελε? ισχυρ? μ?νυμα και προ? τη γε?τονα Τουρκ?α.
Η Ευρ?πη χαιρ?τισε την ?επιστροφ? τη? Αμερικ???. Δεν αρκε? αυτ?, ?μω?. Ε?ναι ?ρα να ακουστε? η αυτ?νομη Ευρωπα?κ? φων?. Να αποτελ?σει ισ?τιμο ετα?ρο και με πρωτοβουλ?ε? να συμβ?λει σε μια προοδευτικ? αναμ?ρφωση θεσμ?ν και πολιτικ??. Να παλ?ψει για την εν?σχυση των δημοκρατικ?ν πρακτικ?ν και των ανθρωπ?νων δικαιωμ?των.
Αυτ? β?βαια δεν θα ?ρθει μ?σα απ? κ?ποιον αυτοματισμ?. Γιατ? και η ?δια η Ευρ?πη βρ?σκεται αντιμ?τωπη με παρ?μοια φαιν?μενα π?λωση?, ?πω? αυτ? τη? Αμερικ??.
Οι προεδρικ?? εκλογ?? στι? ΗΠΑ, αν?δειξαν τη σ?γκρουση δυο διαφορετικ?ν κ?σμων. Των οπαδ?ν του απομονωτισμο? και τη? εξωστρ?φεια?, των δυν?μεων του ορθολογισμο? και του ανορθολογισμο?, ?σων πιστε?ουν ?τι τα προβλ?ματα λ?νονται ?με το να πα?ρνω το ν?μο στα χ?ρια μου? και ?σων πιστε?ουν στη σημασ?α των δημοκρατικ?ν θεσμ?ν, των υπ?ρμαχων τη? λευκ?? ανωτερ?τητα? και των πολιτ?ν που δεν δ?χονται τι? διακρ?σει? με β?ση τη φυλ?, τη θρησκε?α, ? την εθνοτικ? προ?λευση.
Μεγ?λη σημασ?α ?χει να εν?σουμε τι? προοδευτικ?? δυν?μει? μα?, απ? τι? δυο πλευρ?? του Ατλαντικο?, εν?ντια σε ?σου? θ?λουν να δυναμιτ?σουν τη δημοκρατ?α, να καταργ?σουν την πολιτικ?, να πλ?ξουν τα ανθρ?πινα και κοινωνικ? δικαι?ματα. Μαζ?, αυτ? τη μ?χη, μπορο?με να την κερδ?σουμε.
Ασφαλ??, η ν?α Αμερικανικ? διο?κηση θα συναντ?σει τερ?στιε? προκλ?σει?: την αντιμετ?πιση τη? πανδημ?α? και τι? επιπτ?σει? στην οικονομ?α, την αυξαν?μενη ανεργ?α, το μεταναστευτικ? και μαζ?, την ισχυρ? αντ?σταση των συντηρητικ?ν απ?ναντι σε κ?θε προοδευτικ? αλλαγ?, ?πω? παντο? στον κ?σμο. Ακ?μα ?να? λ?γο? για προοδευτικ?? συμμαχ?ε? π?ραν των συν?ρων. ?μω?, με την ν?κη του Μπ?ιντεν, ανο?γει μια ευκαιρ?α για μια ριζικ? αλλαγ?, τον εκδημοκρατισμ? τη? παγκοσμιοπο?ηση?.
Μια μ?νο προ?π?θεση χρει?ζεται προ? το?το: η υπ?ρβαση του στενο? και κακ?? εννοο?μενου συμφ?ροντο? για κ?θε ?ναν απ? του? δ?ο σημαντικο?? παρ?γοντε? στη διεθν? σκακι?ρα. Και μαζ?, η βο?ληση και η αποφασιστικ?τητα των δ?ο, τη? Ευρ?πη? και των ΗΠΑ, να γ?νουν για κ?θε ?νθρωπο, κ?θε κοινων?α, κ?θε λα?, φ?ροι που να σηματοδοτο?ν την πορε?α προ? μια δημοκρατικ? και δ?καιη διακυβ?ρνηση και μια ακ?μη πιο ελε?θερη και αξιοπρεπ?. του Τζο Μπ?ιντεν και η σ?γκρουση ?δ?ο κ?σμων?
Το 2021 θα ξεκιν?σει με ?να ν?ο Πρ?εδρο στον Λευκ? Ο?κο, κ?τι που μετ? τη δ?σκολη και εν πολλο?? απρ?βλεπτη εποχ? Τραμπ αποτελε? παρ?γοντα αισιοδοξ?α?.
Ποιε? μπορε? να ε?ναι οι διαφορ??;
Η πρ?τη, εμφαν??, ε?ναι η διαφορ? προσωπικ?τητα?. ?μω?, αυτ? υποκρ?πτει και μεγ?λε? διαφορ?? πολιτικ??.
Ο Ντ?ναλντ Τραμπ, πρ?βαλε το πρ?τυπο εν?? ηγ?τη αυταρχικο?, του ?ηγ?τη - αφ?ντη? που δεν λαμβ?νει υπ?ψη του? θεσμο??, την ιεραρχ?α, την εμπειρ?α, ? ακ?μα και τι? διεθνε?? συμφων?ε? που η ?δια η Αμερικ? ε?χε υπογρ?ψει.
Μπορε? να φα?νεται παρ?δοξο, αλλ? αυτ? τον ?κανε δημοφιλ? σε ?να σημαντικ? μ?ρο? τη? Αμερικανικ?? κοινων?α?. Του προσ?δωσε αυτ? η συμπεριφορ?, την εικ?να του αντισυστημικο?, σε ?ναν κ?σμο που αισθ?νεται και δικα?ω?, περιθωριοποιημ?νο?, ξεχασμ?νο?, ανασφαλ??, απ? τι? παγκ?σμιε? οικονομικ?? και τεχνολογικ?? εξελ?ξει?. ?ναν κ?σμο, που βλ?πει να πλουτ?ζει ?λο και περισσ?τερο μια ελ?τ, εν? οι ?διοι ?λο και περισσ?τερο αδυνατο?ν να ?χουν τα μ?σα για σωστ? και δ?καιη σ?νταξη, ισ?τιμη πρ?σβαση στην υγε?α, την παιδε?α, ?πω? και εργασ?α και κατοικ?α.
Β?βαια, ο Τραμπ, κ?θε ?λλο παρ? αντισυστημικ?? ?ταν. Υπηρ?τησε τα συμφ?ροντα τη? ελ?τ, με τον καλ?τερο τρ?πο, χαρ?ζοντ?? του? ακ?μη μεγαλ?τερα υπερκ?ρδη μ?σα απ? τη μεγ?λη με?ωση τη? φορολογ?α? για το κεφ?λαι? του?.
Και για να στηριχθε? πολιτικ?, μετ?τρεψε μια πραγματικ? ταξικ? αντ?θεση σε μια αντ?θεση φυλετικ?. Χρησιμοποι?ντα? τα social media, καλλι?ργησε τη ?λευκ? υπεροψ?α? και το θρησκευτικ? φανατισμ?, β?θυνε ακ?μη περισσ?τερο τον ?δη υπ?ρχοντα συστημικ? ρατσισμ?. Καλλι?ργησε τον απολυταρχισμ?, μη αποδεχ?μενο? ακ?μη και την ?κφραση μια? ?λλη? ?ποψη? ? οποιασδ?ποτε αμφισβ?τηση?, ?ρα ο?τε και την επιστημονικ? αλ?θεια, η οπο?α μπορε? να ?θετε σε αμφισβ?τηση τι? δικ?? του επιδι?ξει?. Η διαφων?α του με τον Fauci, ε?ναι χαρακτηριστικ? των αυταρχικ?ν αντιλ?ψεων απ? τι? οπο?ε? διακατ?χεται.
Ο εχθρ??, για τον Τραμπ, δεν ?ταν το ?δικο καπιταλιστικ? σ?στημα, αλλ? ?σοι φαινομενικ? ?σαν διαφορετικο? απ? ?να ?ιδεατ?? πρ?τυπο μια? ξεπερασμ?νη? Αμερικ??. ?σοι δηλαδ?, ?ταν ?λλου χρ?ματο?, εθνοτικ?? ? θρησκευτικ?? καταγωγ??, σεξουαλικ?? επιλογ??, ? και ξ?νοι - απ? του? κιν?ζου? μ?χρι του? πρ?σφυγε? απ? την Λατινικ? Αμερικ?. Και β?βαια, στο στ?χαστρο, ?σοι πιστε?ουν σε ?ναν δημοκρατικ? πλουραλισμ?, στην Αμερικ? και γενικ?τερα τον κ?σμο.
Αυτο? ??φταιγαν?, αυτο? ?φτα?νε?, για τα δειν? τη? Αμερικ??.
Ο Τζο Μπ?ιντεν, με τον οπο?ον ?χω συνεργαστε? πολλ?? φορ?? για πολλ? ζητ?ματα, ε?ναι ?να? ηγ?τη? με μεγ?λε? ικαν?τητε?. Η πολ?χρονη εμπειρ?α του αποδε?χθηκε πολ?τιμη στη σκληρ? μ?χη με τον Τραμπ. Συνδυ?ζει τη γν?ση του ?street politics?, τη? ?πι?τσα?? δηλαδ?, με τη γν?ση των διεθν?ν δεδομ?νων και εξελ?ξεων.
Στι? συναντ?σει? που ε?χα μαζ? του, ?βλεπα π?ντα ?ναν ?νθρωπο προσην?, με ανοιχτ? μυαλ?, να αναζητ? τον δι?λογο, να ακο?ει, και να κατανοε? τον συνομιλητ? του. ?σο για τα προβλ?ματα τη? χ?ρα? του, ?χοντα? περ?σει προσωπικ?? τραγωδ?ε?, η συμπ?νια ε?ναι το χαρακτηριστικ? τη? προσ?γγισ?? του.
Δεν ε?ναι τυχα?α η φρ?ση του, που επαν?λαβε αρκετ?? φορ??, ?να κλε?σουμε τι? πληγ???. Και οι επιλογ?? στελ?χωση? των θ?σεων εξουσ?α?, αυτ? σηματοδοτο?ν, καθ?? η αντιπρ?εδρο? Κ?μαλα Χ?ρι?, ?πω? και υπουργο? του, προ?ρχονται απ? κοινωνικ?? ομ?δε? που δαιμονοποι?θηκαν και στοχοποι?θηκαν, ιδια?τερα τα τελευτα?α χρ?νια. Γυνα?κε?, αφροαμερικανο?, λατ?νοι, ασι?τε?, μεταν?στε?.
Θ?λει ?τσι, να σηματοδοτ?σει, να συμβολ?σει και μια μελλοντικ? Αμερικ?, ?που αυτ?? οι ομ?δε? θα βρουν την ισ?τιμη θ?ση του? στο γ?γνεσθαι τη? χ?ρα?.
Παρ?λληλα ?μω?, το σ?νθημ? του, ?η Αμερικ? επ?στρεψε?, παραπ?μπει στην επιστροφ? σε ?να παρελθ?ν που ?μω? πρ?πει να αλλ?ξει.
Γιατ? η πρ?κληση στο εσωτερικ? του μ?τωπο, να ανατρ?ψει αδικ?ε?, να χτυπ?σει ανισ?τητε?, να κερδ?σει τι? συνειδ?σει? των περιθωριοποιημ?νων και φτωχ?τερων λευκ?ν, εν?νοντα? την Αμερικανικ? κοινων?α, απαιτε? ν?ε? και ριζοσπαστικ?? πολιτικ??.
Η πανδημ?α αν?δειξε τι? βαθι?? ανισ?τητε? στο σ?στημα υγε?α?. Αλλ? και στην παιδε?α, στο φορολογικ? σ?στημα, στη ζω? του μισθωτο? εργαζ?μενου, στην πρ?σβαση σε κατοικ?α, ?που οι ανισ?τητε? ε?ναι θε?ρατε?.
?μω?, ε?ναι εμφαν? και τα προβλ?ματα λειτουργ?α? τη? ?δια? τη? δημοκρατ?α?, ?χι απ? τι? δ?θεν εκλογικ?? απ?τε? που αναφ?ρει ο Τραμπ, αλλ? απ? τον κυρ?αρχο ρ?λο που πα?ζει το κεφ?λαιο, το χρ?μα στην πολιτικ?, ?πω? και τη συστηματικ? παρεμπ?διση του δικαι?ματο? του εκλ?γειν με τα τερτ?πια των ρεπουμπλικαν?ν σε πολλ?? πολιτε?ε? τι? οπο?ε? ελ?γχουν.
H αντ?ληψη Τραμπ, ε?χε τερ?στιε? προεκτ?σει? και στα διεθν?.
Αντιμετ?πισε την Ευρ?πη ω? εχθρ?, ναρκοθ?τησε τι? προσπ?θειε? αν?πτυξη? εν?? πολυμερο?? συστ?ματο? συνεργασ?α? για την αντιμετ?πιση των μεγ?λων διεθν?ν προβλημ?των, αγν?ησε την εμπειρ?α τη? διο?κηση? και τη? επιστ?μη? - με αποτ?λεσμα την καταστροφικ? διαχε?ριση? τη? πανδημ?α? -, χρησιμοπο?ησε συχν? τον εκβιασμ? ?ναντι τη? διπλωματ?α?, εν? συν?πλευσε με του? πιο αλαζ?νε? και αυταρχικο?? ηγ?τε? τη? υφηλ?ου.
Στη διεθν? σκακι?ρα, η ?επιστροφ? τη? Αμερικ???, καλ?? χαιρετ?ζεται. Η επιστροφ? στη Συμφων?α του Παρισιο? για την Κλιματικ? Κρ?ση, η επιστροφ? στον Παγκ?σμιο Οργανισμ? Υγε?α?, η εν?σχυση του ΟΗΕ, ?πω? και η δι?θεση συνεργασ?α? με την ΕΕ, αποτελο?ν καλοδεχο?μενε? εξαγγελ?ε?.
?μω? ο?τε μπορο?με, ο?τε πρ?πει να γυρ?σουμε στο παρελθ?ν.
Για μια σειρ? σημαντικο?? λ?γου?:
Πρ?τον, η εποχ? Τραμπ ?φησε μεγ?λα τρα?ματα, δυσπιστ?α και ερωτηματικ?. Ε?δαμε την υπερδ?ναμη να υπονομε?ει βασικο?? θεσμο?? και συμφων?ε?.
Δε?τερον, φ?νηκε ?τι οι διεθνε?? θεσμο?, το πολυμερ?? σ?στημα, χρει?ζεται αναμ?ρφωση. Οι πανδημ?ε?, η κλιματικ? κρ?ση, οι μεγ?λε? προσφυγικ?? και μεταναστευτικ?? μετακιν?σει? πληθυσμ?ν, η αδιαφ?νεια στο παγκ?σμιο χρηματοπιστωτικ? σ?στημα, οι φορολογικο? παρ?δεισοι, το κοινωνικ? ντ?μπιγκ που πλ?ττει τα δικαι?ματα εργαζ?μενων και μεγαλ?νει ανισ?τητε?, αναδεικν?ουν την αν?γκη αναμ?ρφωση? του διεθνο?? συστ?ματο?, με αξιακ? προσανατολισμ? και ?να ν?ο, παγκ?σμιο, πρ?σινο κοινωνικ? συμβ?λαιο.
Τ?λο?, η ραγδα?α ?νοδο? τη? Ασ?α?, οικονομικ? και γεωπολιτικ?, ?πω? και ο ανταγωνισμ?? στα θ?ματα τεχνολογ?α? (ειδικ? τη? τεχνητ?? νοημοσ?νη?), εγκυμονο?ν κινδ?νου? για την παγκ?σμια Ειρ?νη. Απαιτε?ται βο?ληση για να διαμορφωθο?ν μηχανισμο? - θεσμο? που θα διατηρ?σουν την ειρ?νη, θα περιορ?σουν την αν?πτυξη ν?ων εξελιγμ?νων ?πλων μαζικ?? καταστροφ??, θα εγγυ?νται την επ?λυση διαφορ?ν μ?σα απ? τον δι?λογο και θα εμπεδ?νουν την ισχ? του δικα?ου αντ? το ?δ?καιο? του ισχυρο?.
Το τελευτα?ο, ενδιαφ?ρει ειδικ?τερα την περιοχ? μα?. Η Ελλ?δα ?ταν διαχρονικ? προσηλωμ?νη στη λ?ση διαφορ?ν, ειρηνικ?, με δι?λογο και στη β?ση του Διεθνο?? Δικα?ου. Η ΕΕ, παρ? τι? αδυναμ?ε? τη?, ενσωματ?νει την ?ποψη αυτ? στι? βασικ?? τη? αρχ??. Ο Μπ?ιντεν σε αυτ? την αντ?ληψη θα ε?ναι σ?μμαχο?. Και αυτ? αποτελε? ισχυρ? μ?νυμα και προ? τη γε?τονα Τουρκ?α.
Η Ευρ?πη χαιρ?τισε την ?επιστροφ? τη? Αμερικ???. Δεν αρκε? αυτ?, ?μω?. Ε?ναι ?ρα να ακουστε? η αυτ?νομη Ευρωπα?κ? φων?. Να αποτελ?σει ισ?τιμο ετα?ρο και με πρωτοβουλ?ε? να συμβ?λει σε μια προοδευτικ? αναμ?ρφωση θεσμ?ν και πολιτικ??. Να παλ?ψει για την εν?σχυση των δημοκρατικ?ν πρακτικ?ν και των ανθρωπ?νων δικαιωμ?των.
Αυτ? β?βαια δεν θα ?ρθει μ?σα απ? κ?ποιον αυτοματισμ?. Γιατ? και η ?δια η Ευρ?πη βρ?σκεται αντιμ?τωπη με παρ?μοια φαιν?μενα π?λωση?, ?πω? αυτ? τη? Αμερικ??.
Οι προεδρικ?? εκλογ?? στι? ΗΠΑ, αν?δειξαν τη σ?γκρουση δυο διαφορετικ?ν κ?σμων. Των οπαδ?ν του απομονωτισμο? και τη? εξωστρ?φεια?, των δυν?μεων του ορθολογισμο? και του ανορθολογισμο?, ?σων πιστε?ουν ?τι τα προβλ?ματα λ?νονται ?με το να πα?ρνω το ν?μο στα χ?ρια μου? και ?σων πιστε?ουν στη σημασ?α των δημοκρατικ?ν θεσμ?ν, των υπ?ρμαχων τη? λευκ?? ανωτερ?τητα? και των πολιτ?ν που δεν δ?χονται τι? διακρ?σει? με β?ση τη φυλ?, τη θρησκε?α, ? την εθνοτικ? προ?λευση.
Μεγ?λη σημασ?α ?χει να εν?σουμε τι? προοδευτικ?? δυν?μει? μα?, απ? τι? δυο πλευρ?? του Ατλαντικο?, εν?ντια σε ?σου? θ?λουν να δυναμιτ?σουν τη δημοκρατ?α, να καταργ?σουν την πολιτικ?, να πλ?ξουν τα ανθρ?πινα και κοινωνικ? δικαι?ματα. Μαζ?, αυτ? τη μ?χη, μπορο?με να την κερδ?σουμε.
Ασφαλ??, η ν?α Αμερικανικ? διο?κηση θα συναντ?σει τερ?στιε? προκλ?σει?: την αντιμετ?πιση τη? πανδημ?α? και τι? επιπτ?σει? στην οικονομ?α, την αυξαν?μενη ανεργ?α, το μεταναστευτικ? και μαζ?, την ισχυρ? αντ?σταση των συντηρητικ?ν απ?ναντι σε κ?θε προοδευτικ? αλλαγ?, ?πω? παντο? στον κ?σμο. Ακ?μα ?να? λ?γο? για προοδευτικ?? συμμαχ?ε? π?ραν των συν?ρων. ?μω?, με την ν?κη του Μπ?ιντεν, ανο?γει μια ευκαιρ?α για μια ριζικ? αλλαγ?, τον εκδημοκρατισμ? τη? παγκοσμιοπο?ηση?.
Μια μ?νο προ?π?θεση χρει?ζεται προ? το?το: η υπ?ρβαση του στενο? και κακ?? εννοο?μενου συμφ?ροντο? για κ?θε ?ναν απ? του? δ?ο σημαντικο?? παρ?γοντε? στη διεθν? σκακι?ρα. Και μαζ?, η βο?ληση και η αποφασιστικ?τητα των δ?ο, τη? Ευρ?πη? και των ΗΠΑ, να γ?νουν για κ?θε ?νθρωπο, κ?θε κοινων?α, κ?θε λα?, φ?ροι που να σηματοδοτο?ν την πορε?α προ? μια δημοκρατικ? και δ?καιη διακυβ?ρνηση και μια ακ?μη πιο ελε?θερη και αξιοπρεπ?.