ΑΣΦΑΛΙΣΗ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗΣ ΕΥΘΥΝΗΣ ΑΔΕΙΟΔΟΤΟΥΣΩΝ ΑΡΧΩΝ
Εισαγωγ?
?Σ?μφωνα με τη λειτουργικ? ρ?τρα εν?? ασφαλιστηρ?ου επαγγελματικ?? ευθ?νη?, η ασφαλιστικ? εταιρε?α θα πληρ?σει εκ μ?ρου? του ασφαλισμ?νου ?λα τα ποσ? (μ?χρι το ?ριο ευθ?νη?) που ο ασφαλισμ?νο? θα καταστε? νομικ? υπε?θυνο? να καταβ?λει ω? αποζημι?σει? εξαιτ?α? απα?τηση? που προκ?πτει απ? οποιαδ?ποτε πρ?ξη, σφ?λμα ? παρ?λειψη κατ? την παροχ? ? παρ?λειψη παροχ?? επαγγελματικ?ν υπηρεσι?ν απ? τον ασφαλισμ?νο.
?Το ερ?τημα κατ? π?σο θα ?ταν χρ?σιμη η ασφ?λιση επαγγελματικ?? ευθ?νη? για τι? αδειοδοτο?σε? αρχ?? καθ?σταται επ?καιρο λ?γω τη? ?δρυση? των Επαρχιακ?ν Οργανισμ?ν Αυτοδιο?κηση?. Σ?μφωνα με το Ν?μο οι Επαρχιακο? Οργανισμο? Αυτοδιο?κηση? ?χουν αρμοδι?τητα, μεταξ? ?λλων, να εκδ?δουν πολεοδομικ?? ?δειε?[1] καθ?? και ?δειε? οικοδομ?? και πιστοποιητικ? τελικ?? ?γκριση?[2].
?Το ερ?τημα δεν μπορε? να απαντηθε? με ?να απλ? ναι ? ?χι. Πρ?τα θα πρ?πει να εξεταστε? το κατ? π?σο υπ?χουν επαγγελματικ? ευθ?νη οι αδειοδοτο?σε? αρχ?? και ?στερα να καταλ?ξουμε σε ?να ασφαλ?? συμπ?ρασμα για τη χρησιμ?τητα τη? ασφ?λιση? επαγγελματικ?? ευθ?νη?. Για το σκοπ? αυτ? θα πρ?πει να διεξ?λθουμε τη σχετικ? νομολογ?α.
Οι πρ?τε? αγγλικ?? αποφ?σει?
Η απ?φαση Dutton v Bognor Regis UDC[3] αφορο?σε αγωγ? ιδιοκτ?τρια? μια? κατοικ?α?. Η εν?γουσα ?ταν η δε?τερη ιδιοκτ?τρια εν?? σπιτιο? που ε?χε οικοδομηθε? το 1959. Ο επιθεωρητ?? οικοδομ?ν του Συμβουλ?ου (τη? τοπικ?? αρχ?? αυτοδιο?κηση?) επιθε?ρησε τι? εκσκαφ?? για τη θεμελ?ωση και τι? εργασ?ε? και τι? εν?κρινε για του? σκοπο?? των τ?τε ισχυ?ντων οικοδομικ?ν κανονισμ?ν. Ωστ?σο, δεν υπ?ρχε συμμ?ρφωση με του? οικοδομικο?? κανονισμο?? και το ?ργο δεν ?πρεπε να εγκριθε?. ?να? κατ?λληλο? ?λεγχο? θα ε?χε αποκαλ?ψει ?τι το σπ?τι ?ταν χτισμ?νο σε πρ?ην σκουπιδ?τοπο. Ω? αποτ?λεσμα, το 1961, η κατ?σταση του σπιτιο? επιδειν?θηκε λ?γω καθ?ζηση?.
Η ιδιοκτ?τρια εν?γαγε το Συμβο?λιο με το οπο?ο, βεβα?ω?, δεν ε?χε συμβατικ? σχ?ση. Το Εφετε?ο ?κρινε ?τι η αμελ?? ?γκριση των θεμελ?ων που οδ?γησαν στην οικοδ?μηση και τη δι?θεση στην αγορ? εν?? σπιτιο? με λανθ?νον ελ?ττωμα ?ταν παρ?βαση του καθ?κοντο? επιμ?λεια? του Συμβουλ?ου προ? τη μεταγεν?στερη αγορ?στρια του σπιτιο?.
Στην απ?φαση Anns v Merton LBC[4], η τοπικ? αρχ? αυτοδιο?κηση? εν?κρινε το 1962 οικοδομικ? σχ?δια για την αν?γερση εν?? συγκροτ?ματο? μεζονετ?ν. Το 1970, σημει?θηκαν δομικ?? κιν?σει? με αποτ?λεσμα την αστοχ?α του κτιρ?ου με ρωγμ?? στον το?χο, κλ?ση των δαπ?δων και ?λλα ελαττ?ματα. Το 1972 οι μισθωτ?? των μεζονετ?ν εν?γαγαν το Συμβο?λιο.
Η Βουλ? των Λ?ρδων ?κρινε ?τι το Συμβο?λιο υπε?χε υποχρ?ωση επιμ?λεια? προ? του? ιδιοκτ?τε? ? του? ενο?κου? των σπιτι?ν ?σον αφορ? την επιθε?ρηση κατ? τη δι?ρκεια τη? διαδικασ?α?οικοδ?μηση?. Το δικαστ?ριο καθι?ρωσε την προσ?γγιση δ?ο σταδ?ων, γνωστ? ω? Anns test. Πρ?τον, εξετ?ζεται κατ? π?σο υπ?ρχει η αναγκα?α εγγ?τητα ?στε να εγε?ρεται το ερ?τημα ?τι η ?λλειψη φροντ?δα? δυνατ?ν να προκαλ?σει ζημι? ω? θ?μα ε?λογη? πρ?βλεψη?. Δε?τερον, αν η απ?ντηση ε?ναι καταφατικ?, κατ? π?σον υπ?ρχουν δεδομ?να που αδρανοποιο?ν ? περιορ?ζουν την ?κταση αυτ?? τη? επιμ?λεια?. Το Δικαστ?ριο ?κρινε ?τι η σχετικ? ζημι? ?ταν ?υλικ?, φυσικ? ζημι?? (material, physical damage) και οι εν?γοντε? μπορο?σαν να ανακτ?σουν απ? το Συμβο?λιο τη δαπ?νη επιδι?ρθωση? των κατοικι?ν του?.
Συνεπ??, αν το ερ?τημα κατ? π?σο θα ?ταν χρ?σιμη η ασφ?λιση επαγγελματικ?? ευθ?νη? για τι? αδειοδοτο?σε? αρχ?? ετ?θετο κατ? τι? δεκαετ?ε? του 70 και 80, η απ?ντηση ανεπιφ?λακτα θα ?ταν καταφατικ?. Εφ?σον οι αδειοδοτο?σε? αρχ??, με β?ση την πιο π?νω νομολογ?α, υπ?χουν καθ?κον επιμ?λεια? κατ? την ?κδοση αδει?ν, θα η ασφ?λιση θα του? προστ?τευε ?ναντι τη? νομικ?? του? ευθ?νη? να καταβ?λλουν αποζημι?σει? σε πρ?σωπα που ε?χαν υποστε? ζημι? λ?γω τη? αμ?λεια? του?.
Η ανατροπ?
Η κατ?σταση ?λλαξε ?ρδην το 1992, με την απ?φαση τη? Βουλ?? των Λ?ρδων στην υπ?θεση Murphyv Brentwood D C[5]. Σε αυτ? την υπ?θεση, η εταιρε?α αν?πτυξη? γη? δεν κατ?φερε να κατασκευ?σει σωστ? τα θεμ?λια εν?? σπιτιο?. Η αρχ? τοπικ?? αυτοδιο?κηση?, εν?κρινε το κτ?ριο για του? σκοπο?? των οικοδομικ?ν κανονισμ?ν χωρ?? να αναγνωρ?σει το πρ?βλημα. ?ταν το κτ?ριο ?γινε επικ?νδυνα ασταθ??, ο αγοραστ?? π?λησε το σπ?τι με σημαντικ? ζημ?α. Προσπ?θησε να ανακτ?σει την απ?λει? του απ? το Περιφερειακ? Συμβο?λιο, αλλ? η αγωγ? του απ?τυχε στη β?ση του ?τι το καθ?κον επιμ?λεια? του κοινο? δικα?ου δεν εφαρμ?ζεται στι? αδειοδοτο?σε? αρχ?? οικοδομ?ν σε περιστ?σει? ?που δεν υπ?ρχει φυσικ? βλ?βη (physical injury) και η μ?νη ζημ?α ε?ναι ?γν?σια οικονομικ? απ?λεια? (pure economic loss).
Με την απ?φασ? τη? στη Murphy v Brentwood D C, η Βουλ? των Λ?ρδων αν?τρεψε την Anns v MertonLBC καθ?? και την Dutton v Bognor Regis UDC, οι οπο?ε? πλ?ον θεωρο?νται εσφαλμ?νε? (bad law).
Το αποτ?λεσμα τη? Murphy v Brentwood D C ε?ναι ?τι μ?νη β?ση για αν?κτηση αποζημι?σεων για ελαττ?ματα σε αγαθ? ? οικοδομ?? ε?ναι η σ?μβαση. Η ευθ?νη λ?γω αστικο? αδικ?ματο? θα πρ?πει να περιορ?ζεται σε ζημι? σε περιουσ?α προκαλο?μενη απ? ελ?ττωμα στα αγαθ? ? τι? οικοδομ??. ?που ο εν?γων υφ?σταται τ?τοια πραγματικ? ? φυσικ? βλ?βη, τα δικαστ?ρια συνεχ?ζουν να επιδικ?ζουν αποζημι?σει? για συνεπακ?λουθη οικονομικ? απ?λεια (consequential economic loss). ?μω?, δεν επιδικ?ζουν αποζημι?σει? για ενυπ?ρχοντα ελαττ?ματα, ?πω? οι ρωγμ?? σε οικοδομ? που προκαλο?νται απ? καθ?ζηση.
Σημει?στε ?τι, κατ’ εξα?ρεση στον πιο π?νω καν?να, τα δικαστ?ρια επιδικ?ζουν αποζημι?σει? για γν?σια οικονομικ? απ?λεια μ?νο σε περιπτ?σει? αμελ?ν συμβουλ?ν ? παραπλανητικ?ν δηλ?σεων. [6]
Συνεπ??, η απ?ντηση μετ? το 1992 ε?ναι αρνητικ?, δηλαδ? οι αδειοδοτο?σε? αρχ?? του Ηνωμ?νου Βασιλε?ου δεν χρει?ζονται ασφ?λιση επαγγελματικ?? ευθ?νη? δι?τι δεν του? καταλογ?ζεται τ?τοια ευθ?νη για του? εξ?? λ?γου?:
(α)? δεν υπ?ρχει συμβατικ? σχ?ση μεταξ? του ζημιωθ?ντο? και τη? αδειοδοτο?σα? αρχ??,
(β)? ο ν?μο? επιβ?λλει δημ?σιο καθ?κον στην αδειοδοτο?σα αρχ? αλλ? δεν υπ?ρχουν διατ?ξει? που να επιβ?λλουν ευθ?νη για καταβολ? αποζημι?σεων απ? την αδειοδοτο?σα αρχ?, και
(γ)?? σ?μφωνα με την Murphy v Brentwood D C, δεν υπ?ρχει αγ?γιμο δικα?ωμα σε σχ?ση με γν?σια οικονομικ? απ?λεια κατ? αδειοδοτο?σα? αρχ?? που ?χει εγκρ?νει εσφαλμ?να σχ?δια.
Ωστ?σο, η Murphy v Brentwood D C δεν υιοθετ?θηκε σε ορισμ?νε? δικαιοδοσ?ε? τη? Κοινοπολιτε?α?, ιδ?ω? στον Καναδ?, την Αυστραλ?α, τη Σιγκαπο?ρη και τη Ν?α Ζηλανδ?α, οι οπο?ε? προτ?μησαν την εξ?ταση δ?ο σταδ?ων, δηλαδ? το Anns test. Προφαν??, σε αυτ?? τι? χ?ρε? η ασφ?λιση επαγγελματικ?? ευθ?νη? θα ?ταν χρ?σιμη για τι? αδειοδοτο?σε? του? αρχ??.
Η Κυπριακ? νομολογ?α
Η εξ?ταση τη? αμ?λεια? σε δ?ο στ?δια, σ?μφωνα με το Anns Test, ?χει υιοθετηθε? απ? το Αν?τατο Δικαστ?ριο τη? Κυπριακ?? Δημοκρατ?α?, αλλ? σε υποθ?σει? αστικ?? ευθ?νη? για σωματικ? βλ?βη[7]και περιουσιακ? ζημι?.[8] Το Αν?τατο Δικαστ?ριο επ?ση? ?χει υιοθετ?σει τη νομολογ?α για γν?σια οικονομικ? απ?λεια σε περιπτ?σει? αμελ?ν συμβουλ?ν ? παραπλανητικ?ν δηλ?σεων.[9]
Παρ?λο που δεν ε?ναι δεσμευτικ??, ε?ναι σχετικ?? δ?ο πρ?σφατε? πρωτ?δικε? αποφ?σει? Επαρχιακ?ν Δικαστηρ?ων.
Στη Λουλ?? κ.?. v MC Michael Developments Ltd [10], οι εν?γοντε? ?ταν οι δε?τεροι αγοραστ??, δηλαδ? αγ?ρασαν διαμ?ρισμα σε κοιν?κτητη οικοδομ? απ? τον πρ?το αγοραστ?. Το διαμ?ρισμα παρουσ?ασε εκτενε?? ρωγμ?? στου? το?χου? και ζημι?? στα πατ?ματα. Οι δε?τεροι αγοραστ?? κ?νησαν αγωγ? κατ? τη? εταιρε?α? αν?πτυξη? γη? που αν?γειρε και π?λησε τι? μον?δε? τη? κοιν?κτητη? οικοδομ??. Το Επαρχιακ? Δικαστ?ριο Λευκωσ?α? διαπ?στωσε ?τι η εταιρε?α αν?πτυξη? γη? απ?τυχε να εκπληρ?σει το καθ?κον τη? να σχεδι?σει και να κατασκευ?σει μια ασφαλ? θεμελ?ωση τη? πολυκατοικ?α? και του διαμερ?σματο? και να επιβλ?ψει την κατασκευ? τ?τοια? ασφαλο?? θεμελ?ωση?, εφ?σον παρ?λειψε να διερευν?σει ενδελεχ?? το υπ?δαφο? του κτ?ματο? και εφ?σον ο συγκεκριμ?νο? τ?πο? θεμελ?ωση? (μεμονωμ?να π?διλα) αποδε?χθηκε επισφαλ??.
Το Δικαστ?ριο υιοθ?τησε την απ?φαση Dutton v Bognor Regis UDC και ?κρινε ?τι η εταιρε?α αν?πτυξη? γη?, που ?ταν οι μελετητ??, κατασκευαστ?? και επιβλ?ποντε? την κατασκευ? τη? πολυκατοικ?α? και του διαμερ?σματο?, θα μπορο?σε να ευθ?νεται ?ναντι των δε?τερων αγοραστ?ν για αμελ? σχεδιασμ? τη? θεμελ?ωση? τη? πολυκατοικ?α? και του διαμερ?σματο? και/? για αμελ? κατασκευ? τη? θεμελ?ωση? αυτ?? και/? για αμελ? επ?βλεψη τη? εκτ?λεση? των ?ργων αυτ?? τη? θεμελ?ωση?. Το Δικαστ?ριο δι?ταξε την εταιρε?α αν?πτυξη? γη? να καταβ?λει στου? δε?τερου? αγοραστ?? αποζημι?σει? €119.214,00, πλ?ον τ?κου? και ?ξοδα.
Η πρωτ?δικη απ?φαση εφεσιβλ?θηκε. Στα πλα?σια τη? M.C. MICHAEL DEVELOPMENTS v 1. Χ. ΛΟΥΛΗ, 2. Α. ΛΟΥΛΗ[11] υποβλ?θηκε α?τηση για αναστολ? εκτ?λεση? τη? απ?φαση?, η οπο?α απορρ?φθηκε. Απ? το κε?μενο τη? απ?φαση? φ?νηκε ?τι η εταιρε?α αν?πτυξη? γη? πρ?βαλε τη θ?ση ?τι το εκδικ?σαν Δικαστ?ριο ?σφαλε, καθοδηγο?μενο απ? την αγγλικ? υπ?θεση Dutton v Bognor Regis UDCλ?γω τη? διαφορετικ?τητα? των γεγον?των των δ?ο υποθ?σεων, καθ?? επ?ση? και στο ?τι η αγγλικ? υπ?θεση ανατρ?πηκε απ? τη μεταγεν?στερη υπ?θεση Murphy v Brentwood D C. Η θ?ση των δε?τερων αγοραστ?ν ?ταν ?τι η μεταγεν?στερη αγγλικ? υπ?θεση δεν ?τυχε αποδοχ?? σε ?λλε? δικαιοδοσ?ε? του κοινοδικα?ου και παρ?θεσαν σχετικ?? παραπομπ??. Αναμ?νεται ?τι τα ζητ?ματα αυτ? θα αποφασιστο?ν στην τελικ? εκδ?καση τη? ?φεση?.
Στην Αγωγ? 2129/2014 το Επαρχιακ? Δικαστ?ριο Π?φου εξ?δωσε στι? 10.11.2023 απ?φαση[12] σε σχ?ση με κατοικ?α η οπο?α κατ?ρρευσε λ?γω υποχ?ρηση? του εδ?φου?. Το Δικαστ?ριο αναφ?ρθηκε στι? αρχ?? τη? αμ?λεια? και, μεταξ? ?λλων αγγλικ?ν αποφ?σεων, παρ?θεσε την Anns v Merton LBC.
Το Δικαστ?ριο κατ?ληξε στο συμπ?ρασμα ?τι τ?σο το Τμ?μα Πολεοδομ?α? και Οικ?σεω? ?σο και η Επαρχιακ? Διο?κηση Π?φου επ?δειξαν αμ?λεια ?ναντι των αγοραστ?ν τη? επ?μαχη? κατοικ?α?. Το Τμ?μα Πολεοδομ?α? και Οικ?σεω? δεν πρ?τεινε να απαγορευτε? η οικιστικ? αν?πτυξη παρ? τα γεωλογικ? προβλ?ματα του εδ?φου? και τη? κλ?ση? του επιπ?δου. Η Επαρχιακ? Διο?κηση Π?φου δεν προ?βη στο δ?οντα ?λεγχο που υποχρεο?ταν να πραγματοποι?σει σ?μφωνα με τη νομοθεσ?α. Το Δικαστ?ριο επισ?μανε ?τι η Επαρχιακ? Διο?κηση Π?φου δεν εν?ργησε με τη δ?ουσα ?επαγγελματικ? επιμ?λεια?, αντ?θετα εν?ργησε μηχανιστικ? και τυποποιημ?να παραγνωρ?ζοντα? το σημαντικ? ρ?λο που καθηκ?ντω? δυν?μει τη? νομοθεσ?α? ε?χε να διαδραματ?σει και δ?χω? αμφιβολ?α εν?ργησε κατ?τερη των περιστ?σεων.
Συμπ?ρασμα
Στο παρ?ν στ?διο δεν ?χει αποκρυσταλλωθε? με δεσμευτικ? απ?φαση η θ?ση τη? Κυπριακ?? νομολογ?α? ?σον αφορ? την επαγγελματικ? ευθ?νη αδειοδοτο?σα? αρχ??. ?να πρωτ?δικο δικαστ?ριο εφ?ρμοσε την Dutton v Bognor Regis UDC και ?λλο την Anns v Merton LBC, και τα δ?ο καταλογ?ζοντα? ευθ?νη στι? αδειοδοτο?σε? αρχ??. ?μω?, καν?να δεν αναφ?ρθηκε στην Murphy vBrentwood D C.
Μ?χρι σ?μερα το Αν?τατο Δικαστ?ριο δεν ε?χε την ευκαιρ?α να τοποθετηθε? επ? του ζητ?ματο? τη? επαγγελματικ?? ευθ?νη? των αδειοδοτουσ?ν αρχ?ν για ζημι? σε οικοδομ? που προκ?πτει απ? ελαττωματικ? κατασκευ? θεμελ?ων, και αναμ?νεται με ιδια?τερο ενδιαφ?ρον να δο?με ποια γραμμ? θα ακολουθ?σει:
?
Εν τω μεταξ? οι αδειοδοτο?σε? αρχ?? θα μπορο?σαν να ενδιαφερθο?ν να συν?ψουν ασφ?λιση επαγγελματικ?? ευθ?νη?, η οπο?α θα του? καλ?ψει ?χι μ?νο τι? αποζημι?σει? που τυχ?ν θα κληθο?ν να καταβ?λουν λ?γω αμ?λεια?, αλλ? και τα ?ξοδα υπερ?σπισ?? του?.
Υποσημει?σει?
[1] ??ρθρο 20 (2) (β) (i) του περ? Επαρχιακ?ν Οργανισμ?ν Αυτοδιο?κηση? Ν?μου του 2022 (37(Ι)/2022).
[2] ??ρθρο 20 (2) (β) (ii) του περ? Επαρχιακ?ν Οργανισμ?ν Αυτοδιο?κηση? Ν?μου του 2022 (37(Ι)/2022).
[3] ?Dutton v Bognor Regis Urban District Council [1972] 1 QB 373
[4] ?Anns v Merton London Borough Council [1977] UKHL 4, [1978] AC 728
[5] ?Murphy v Brentwood District Council [1991] UKHL 2, [1991] 1 AC 398
[6] ?Hedley Byrne & Co. Ltd v. Heller & Partners [1963] 2 All E.R. 575
[7] ?Ξενοφ?ντο? v K.N. Zoo Bar Restaurant Ltd κ.?. (2016) 1 AΑΔ
[8] ?ΧΑΡΗΣ ΠΑΥΛΙΔΗΣ v ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ ΥΔΑΤΟΠΡΟΜΗΘΕΙΑΣ ΛΑΡΝΑΚΑΣ, Πολιτικ? ?φεση Αρ. 33/2015, 01.11.2023
[9] ?Γενικ?? Εισαγγελ?α? τη? Δημοκρατ?α? κ.?. v Pentaliotis & Papapetroy Estates Limited (1988) 1 ΑΑΔ 1931
Premier Chemical Co. Ltd v. Τρ?πεζα? Κ?πρου Λτδ κ.?. (1998) 1 ΑΑΔ 1951
[10] ?Λουλ?? κ.?. v MC Michael Developments Ltd, Αρ. Αγωγ?? 3684/2009, 29.12.2018
[11] ?M.C. MICHAEL DEVELOPMENTS v 1. Χ. ΛΟΥΛΗ, 2. Α. ΛΟΥΛΗ, Πολιτικ? ?φεση Αρ. 10/2019, 29.01.2020
[12]? Η απ?φαση δεν αναρτ?θηκε στο CyLaw, αλλ? δημοσιε?τηκε εκτεν?? ?ρθρο στο Φιλελε?θερο: